Wojciech Fiwek – bawić i wzruszać

Zawsze jako pierwszego używa swego drugiego imienia, tak podpisuje swoje filmy i książki – nie Jerzy Wojciech Fiwek, a Wojciech Fiwek (ale w obchodzeniu imienin nie ma kolizji, gdyż zarówno Jerzy, jak i Wojciech świętują 23 kwietnia). Jest łodzianinem, już w 1950 roku związał się z miejscową Wytwórnią Filmów Oświatowych, gdzie pełnił funkcje asystenta reżysera i operatora. Fachu uczył się na planie od starszych kolegów, a następnie zdobytą wiedzę uzupełnił na Zaocznych Studiach Operatorskich w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi (1956-1959). W 1952 roku asystował Konstantemu Gordonowi przy pracy nad dokumentem „Sztuka francuska w walce o pokój i demokrację”, dwa lata później pełnił funkcję II reżysera przy realizacji oświatowego „Mikołaja Kopernika” (1954) Janusza Nasfetera, a w 1957 roku zadebiutował – jako samodzielny scenarzysta i reżyser – krótkometrażówką „Na harcerskim biwaku”. Ten film rozpoczął długą serię krótkich fabuł i dokumentów o tematyce harcerskiej, czego przykładem: „Trzeci warunek” (1958), „Niewidzialna ręka” (1959), „Zaczęło się pod semaforem” (1960), „A było to tak” (1960).

Tematyce dziecięco-młodzieżowej Fiwek pozostał wierny w całej swej twórczości, zarówno dokumentalno-oświatowej, jak i fabularnej. I te filmy przyniosły mu najwięcej festiwalowych trofeów, a także uznanie krytyki i publiczności, zarówno tej dorosłej, jak i dziecięcej. W 1965 roku krótkometrażowa fabułka o wakacyjnych przygodach Jacka i Agatki „Białe piórko” (1963) została uhonorowana Brązowymi Koziołkami na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu, dwa lata później „Romek i Anka” (1964), wzruszająca opowieść o przyjaźni, zdobyła Srebrny Medal w Teheranie i Srebrną Plakietkę w La Plata, a średniometrażowa „Józia” (1977), ekranizacja powieści Anny Seghers – prestiżowe nagrody w Bratysławie i Gerze (1979). Kolejne poznańskie Brązowe Koziołki zdobyły następne krótkie fabułki – „Okularnik” (1968) w 1969 roku oraz „Ewa + Ewa” (1970) w 1971 (w tym samym roku na festiwalu moskiewskim nagrodziło ten film jury dziecięce).

W 1978 roku Wojciech Fiwek zadebiutował pełnometrażowym filmem kinowym „Pogrzeb świerszcza”, historią siedmioletniego chłopca, który pomimo że ma kompletną i kochającą rodzinę, czuje się ogromnie samotny. Ta niezwykle przejmująca opowieść przyniosła reżyserowi Złoty Model w Quito oraz Srebrne Koziołki na festiwalu w Poznaniu (1979). Poznańskimi trofeami zostały obsypane również jego kolejne pełnometrażowe fabuły: „Jeśli serce masz bijące…” (1980) – także Srebrnymi Koziołkami oraz Marcinkiem, nagrodą jury dziecięcego, a „Czerwone węże” (1981) – Brązowymi Koziołkami i również statuetką Marcinka.

Czołówka filmu „Jeśli serce masz bijące…” , rozgrywającej się w 1893 roku w zaborze austriackim opowieści o dziesięciolatku przechodzącym przyspieszoną edukację patriotyczną i obywatelską, poprzedzona została planszą o następującej treści: „Pomysł filmu zrodził się z umiłowania dzieła Edmondo de Amicisa »Serce«, który wskazywał najmłodszym na całym świecie, jak kochać swój kraj, jak kochać ludzi”. Następne realizacje: „Czerwone węże”, których akcja toczy się w 1931 roku, podczas strajku hutników śląskich, inspirowane były książką Heleny Boguszewskiej, a „Zielone kasztany” (1985) – piłkarską powieścią Janusza Domagalika.

„Film dla dzieci nie może wyłącznie bawić. Dziecko musi także coś głęboko przeżyć, czymś się bardzo wzruszyć” – to twórcza dewiza Fiwka, której jest wierny przez całe swe życie. Zresztą nie tylko film, także literatura, reżyser ma bowiem na swoim koncie również trzy powieści dla młodzieży – „Siedem stron świata” (1975), „Tam było inne słońce” (1984), „Jeśli serce masz bijące” (1985), które napisał razem z Konradem Frejdlichem.

Twórczości artysty poświęcona jest książka Mariusza Szylaka „Wojtek Fiwek. Kadry z życia i twórczości” (2013). „Moje pierwsze spotkanie »na żywo« z blisko osiemdziesięcioletnim wówczas twórcą było niesamowite” – pisze jej autor we wstępie. I dodaje: „Zostałem przyjęty przez człowieka niezmiernie serdecznego, życzliwego, naturalnie uśmiechniętego i pełnego werwy – wręcz młodzieńczego! (…) Fiwek, jak gdyby czytając w moich myślach, na pożegnanie stwierdził z zapałem – Panie Mariusz, ja się nie czuję na swoje lata. Mam tyle planów, tyle zajęć, mnie brakuje czasu!”. Panie Wojciechu, zatem spełnienia marzeń i planów, wszystkiego najlepszego!