Pokaz dokumentu "Ofiara pionków"

Przed seansem reżyser Asen Władimirow otrzymał Złotą Szablę, nagrodę IX Międzynarodowego Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych. Laur wręczył Teodor Ratkowski, wiceprzewodniczący jury oraz dyrektor artystyczny festiwalu. - Chciałbym podziękować organizatorom festiwalu za tę prestiżową nagrodę. Kiedy postawię ją obok innych, myślę, że z pewnością będzie się wyróżniać – mówił twórca filmu.

„Ofiara pionków” opowiada historię Bułgara dr Marko Markowa, doktora medycyny sądowej, członka Międzynarodowej Komisji Lekarskiej, powołanej przez Niemców po odkryciu zwłok tysięcy polskich oficerów zamordowanych przez NKWD pod Katyniem w 1940 roku. Dr Markow podpisał protokół komisji, stwierdzający, że ofiary zostały rozstrzelane w 1940 roku.

fot. Borys Skrzyński/SFP.

Jesienią 1944 roku dr Markow został aresztowany przez władze komunistyczne Bułgarii, a tzw. Narodowy Trybunał zarzucił mu współpracę z nazistami, stawiając jako zarzut udział w pracy komisji. Jednak bułgarski uczony zostaje uniewinniony i bierze udział w Procesie Norymberskim, jako świadek oskarżenia sowieckiego oświadczając, że mordu w Katyniu dokonali naziści. Dramat bułgarskiego lekarza trwa także w okresie Zimnej Wojny, kiedy byli sojusznicy stają się wrogami i Katyń znowu staje się zakładnikiem w grze wielkich mocarstw.

- W Bułgarii był bardzo duży odzew na ten film – komentował reżyser. - Okazuje się, że wiele osób nie wiedziało o Katyniu czy pakcie Ribbentrop-Mołotow. I mówię tu o osobach z inteligencji. Dlatego jeden z rozdziałów tego filmu nazwałem „Przemilczane lekcje historii”. Najważniejsze było dla mnie przekazać tę wiedzę, a po drugie pokazać los człowieka. Bardzo łatwo możemy osądzić doktora Markowa i nazwać go tchórzem, ale ja próbowałem wejść w jego skórę, utożsamić się z nim. Też żyłem w podobnych czasach, może nie tych najstraszniejszych i także musiałem podejmować pewne kompromisy.

Film również ukazuje historie pozostałych członków MKL, przedstawicieli medycyny sądowej i kryminologii uniwersytetów europejskich. Obraz opowiada o masowych mordach w Katyniu i długiej bolesnej drodze do udowodnienia prawdy o udziale Związku Radzieckiego, w tych mało znanych w Bułgarii wydarzeniach. W realizacji wykorzystane zostały materiały i zdjęcia dotyczące dr Markowa dostępne w Bułgarskim Archiwum Narodowym, a część filmu została nakręcona w Muzeum Katyńskim w Warszawie.

Pokaz dokumentu Asena Władimirowa „Ofiara pionków” odbył się 15 listopada 2018 roku. Po seansie z widzami spotkał się m.in. reżyser filmu i Dyrektor Muzeum Katyńskiego Sławomir Frątczak.