Mistrzowie, którzy odeszli - Michael Ballhaus

"Mistrzowie, którzy odeszli" jest cykliczną sekcją, która pojawiła się na festiwalowej mapie w 2012 roku. Jej zadaniem jest z jednej strony podkreślanie warsztatu wspaniałych autorów zdjęć filmowych, których nie ma już z nami, z drugiej natomiast wywołanie dyskusji nad możliwościami kina ukazywanymi za pomocą obrazów, które przez lata wyznaczały najwyższe standardy jakości. Sekcja spotkała się z pozytywnym odzewem zarówno ze strony zawodowców z branży, jak i niezwiązanych profesjonalnie z kinem uczestników festiwalu. Dotychczas w jej ramach zaprezentowane zostały m.in. dzieła Jerzego Lipmana, Johna Alcotta, Zygmunta Samosiuka, Néstora Almendrosa, Gunnara Fischera, Kurta Webera, Haskella Wexlera, Vilmosa Zsigmonda oraz Raoula Coutarda.
 
W tym roku w sekcji ukażą się dwa filmy Michaela Ballhausa - "Gorzkie łzy Petry von Kant", w reżyserii Rainera Wernera Fassbindera z 1972 oraz "Pocztówki znad krawędzi" Mike'a Nicholsa z 1990 r.

Słynny niemiecki autor zdjęć filmowych, trzykrotnie nominowany do Oscara i nagrody BAFTA, uhonorowany też m.in. nominacją do nagrody BSC, Nagrodą Międzynarodową ASC oraz Złotą Żabą za Całokształt Twórczości na XVIII festiwalu Camerimage w Bydgoszczy (2010).

Michael Bahllaus tworzył słynne duety twórcze z takimi reżyserami jak Rainer Werner Fassbinder (w Niemczech, 15 filmów) i Martin Scorsese (w USA, 7 filmów). Wśród reżyserów, z którymi również pracował, znaleźli się: James L. Brooks, Francis Ford Coppola,Barry Levinson, Peter Lilienthal, Mike Nichols, Wolfgang Petersen, Robert Redford, Volker Schlöndorff.

Michael urodził się  5 sierpnia 1935 r. w Berlinie. Miał pójść w ślady rodziców i stryja, aktorów, ale kiedy dostał aparat fotograficzny, stał się zapalonym fotografem, a potem – z kamerą 8mm – filmowcem amatorem. O wyborze zawodu operatora zdecydował obserwując Christiana Matrasa na planie "Loli Montès" Maxa Ophülsa (1955).

W latach 1958-1968 Ballhaus pracował w telewizji w Baden-Baden i Monachium jako operator kamery studyjnej oraz autor zdjęć do filmów krótkometrażowych i dokumentalnych. Nie studiował w szkole filmowej. Na własną rękę oglądał dzieła wielkich operatorów: Decaë, Nykvista, Di Venanzo. Pod wrażeniem ruchliwości kamery Raoula Coutarda w "Pogardzie" Godarda oświadczył, że nigdy nie da się zaangażować do filmu złożonego z ujęć statycznych. Zdjęcia autorstwa Ballhausa wyróżnia dynamizm kamery. Często zatacza ona pełen okrąg, jak na przykład w "Kolorze pieniędzy" Scorsese (1986), gdzie podąża za bilardzistami, którzy w trakcie gry okrążają stół bilardowy.

W roku 1968 Bahllaus debiutował  w fabularnym pełnym metrażu. Po późne lata 70. był wziętym operatorem autorskiego nowego kina niemieckiego. Czuł się twórczym partnerem reżyserów. W tym duchu pracował potem w USA, znajdując zrozumienie zwłaszcza u Scorsese. W Niemczech, u boku czołowego reżysera niemieckiej nowej fali, Fassbindera, który robił 3-4 filmy rocznie, a każdy najwyżej przez 3 tygodnie, nauczył się pracować szybko i wydajnie. Kombinacjami transfokacji z ruchami kamery tworzył wizualną przeciwwagę do dialogów.

Z Fassbinderem nakręcił m.in. "Gorzkie łzy Petry von Kant" (1972), "Marthę" (1974, TV), "Chińską ruletkę" (1976) i "Małżeństwo Marii Braun" (1978), w którym wiernie oddał posępną atmosferę Niemiec Zachodnich tuż po II wojnie światowej.

W Stanach Zjednoczonych pracował od wczesnych lat 80. O jego wszechstronności świadczą choćby tak różniące się od siebie filmy Scorsese, jak brutalny dramat gangsterski "Chłopcy z ferajny" (1990), stylowy melodramat kostiumowy "Wiek niewinności" (1993), czy mroczne, inspirowane malarstwem Rembrandta "Gangi Nowego Jorku" (2002). Ten ostatni film przyniósł Ballhausowi trzecią nominację do Oscara. Pierwszą zawdzięczał "Telepasji" Jamesa L. Brooksa (1988), drugą – "Wspaniałym braciom Baker" Steve’a Klovesa (1989).

"Pracująca dziewczyna" Nicholsa (1988), "Dracula" F.F. Coppoli (1992) i "Uśpieni" Levinsona (1996) to inne głośne amerykańskie filmy w dorobku Ballhausa.

Michael Ballhaus zmarł 11 kwietnia 2017 r. w wieku 81 lat. Autorem zdjęć filmowych jest także jego syn Florian Ballhaus.