12. Dwa Brzegi: „Ethiopiques: Muzyka duszy”, czyli fenomen etiopskiego jazzu

Reżyser Maciej Bochniak przybliża fenomen ethio-jazzu, zabierając widzów w niezwykłą podróż śladami jednego z najbardziej oryginalnych gatunków muzycznych XX wieku. Ethio-jazz stał się prawdziwym fenomenem, choć niewiele brakowało, by został całkowicie zapomniany. - Ta muzyka tkwiła we mnie od czasu seansu "Broken Flowers" Jima Jarmuscha, bo na jego ścieżce dźwiękowej usłyszymy właśnie etiopski jazz – mówił reżyser przed seansem filmu. - Potem przeczytałem „Cesarza” Ryszarda Kapuścińskiego. Ta niesamowita muzyka była tworzona u schyłku panowania cesarza Hajle Sellasje. To mnie też zainteresowało czysto historycznie. Kiedy zacząłem szukać, dotarłem do starych zdjęć z Etiopii, widziałem jak miasto Addis Abeba wyglądało pod koniec lat 60. Naprawdę bliżej mu było do Londynu czy Nowego Jorku tamtych czasów, niż do czegoś, co moglibyśmy kojarzyć z Afryką. Momentalnie się zachwyciłem. Skoro jeszcze nikt o tym nie zrobił filmu na świecie, to czemu nie.

Bochniak i jego ekipa spotyka się z Francisem Falceto, który staje się ich przewodnikiem po skomplikowanej historii etiopskiej muzyki rozrywkowej. Wspólnie docierają do rozproszonych po całym świecie jazzmanów, którzy opowiadają o swingujących latach 70., szalonych imprezach przy dźwiękach wykonywanej na żywo muzyki i Etiopii, której już nie ma. "Ethiopiques: Muzyka duszy" to prawie pięć lat skrupulatnej pracy na trzech różnych kontynentach.

Sporo korzystałem z wiedzy i znajomości Francisa Falceto. Nastąpił jednak moment, kiedy postanowiliśmy, że trochę odbijamy i próbujemy odkrywać ją swoimi oczami, nie poprzez przygotowany przez kogoś grunt. To było szalenie problematyczne, bo Etiopia jest krajem, gdzie nie działa nic w sensie werbalnym, odpowiednich skojarzeń itp. - trudno się z Etiopczykami współpracuje. Ale udało się wytrwać i przekonać ich do nas – dodawał reżyser.

Autor zdjęć Grzegorz Hartfiel, reżyser Maciej Bochniak i prowadząca Ola Salwa podczas spotkania po seansie w Kazimierzu Dolnym, fot. Jacek Czerwiński/SFP.

Dokument składa się z „gadających głów”, zdjęć archiwalnych, ale i dużej ilości animacji. - W dokumencie jest tak, że scenariusz w dużej mierze powstaje na stole montażowym – kontynuował reżyser. - Możemy sobie coś wymyślać, ale nie wiemy kogo spotkamy na swojej drodze, kto ze sfilmowanych osób będzie miał to coś, co kamera pokocha i za nim pójdziemy. Po pierwszym spotkaniach już wiedziałem, że w moich bohaterach jest tak dużo niesamowitej odwagi, brawury - jak ryzykowali wolność, żeby móc słuchać jazzu w Etiopii w tamtych czasach. Wiedziałem, że muszę znaleźć sposób, żeby to nie były tylko gadające głowy, żeby forma pozwoliła nam poczuć się, tak jak oni się czuli. Zdecydowaliśmy się na animację, która jest na tyle oryginalna i do tego była w zasięgu naszych możliwości realizacyjnych. Zadziałało - animacja przebija się przez ten film i jest niezaprzeczalnym walorem wizualnym.

12. Festiwal Sztuki i Filmu Dwa Brzegi odbywa się w dniach 28 lipca-5 sierpnia w Kazimierzu Dolnym i Janowcu nad Wisłą. Patronem wydarzenia jest Stowarzyszenie Filmowców Polskich.