Branża filmowa w 2016 - podsumowanie subiektywne (cz. II)

W lipcu przyszła do nas radosna wiadomość, że Złotego Lwa za całokształt twórczości podczas 73. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji otrzyma Jerzy Skolimowski.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło konkurs stypendialny na stworzenie scenariusza filmu fabularnego z zakresu historii Polski. We wrześniu okazało się, że na konkurs wpłynęło ponad 800 prac! 41. Festiwal Filmowy w Gdyni ogłosił listę filmów zakwalifikowanych. W mediach społecznościowych i na blogach rozgorzała dyskusja o niewielkim udziale kobiet – reżyserek w polskiej kinematografii.

15 lipca 2016 roku Wicepremier i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński wydał obwieszczenie o zamiarze połączenia państwowych instytucji kultury Filmoteki Narodowej i Narodowego Instytutu Audiowizualnego.


Jerzy Skolimowski, fot. Borys Skrzyński, SFP

Sierpień był miesiącem międzynarodowych sukcesów polskiego filmu. Etiuda Klary Kochańskiej ze Szkoły Filmowej w Łodzi pt. „Lokatorki” otrzymała nominację do studenckiego Oscara. We wrześniu okazało się, że nominacja zmieniła się w brązowy medal. W Locarno odbyła się międzynarodowa premiera „Ostatniej rodziny” Jana P. Matuszyńskiego. W efekcie świetnie przyjęty film otrzymał nagrodę aktorską – dla Andrzeja Seweryna. W kraju tłumy zjechały na kierowany przez Grażynę Torbicką (która kilka miesięcy temu pożegnała się z TVP) Festiwal „Dwa Brzegi” do Kazimierza Dolnego i Janowca.

Pod koniec sierpnia minister kultury Piotr Gliński wydał oświadczenie, w którym wyrażał ubolewanie w związku z brakiem w konkursie 41. Festiwalu Filmowego w Gdyni filmu „Historia Roja” Jerzego Zalewskiego. „W demokratycznym kraju nie powinno mieć miejsca blokowanie filmów przez komisje festiwalowe. Widzom festiwalu powinno przysługiwać prawo oceny filmu Jerzego Zalewskiego, jego wad i zalet” – napisał wicepremier. „<Historia Roja> była przedmiotem merytorycznej dyskusji członków Komitetu, w wyniku której film nie trafił do finałowej szesnastki filmów konkursowych (przypomnę, że filmów zgłoszonych było w tym roku aż 45)” – odpowiedział dyrektor artystyczny Festiwalu Michał Oleszczyk.

19 sierpnia zmarł operator filmowy Krzysztof Ptak, a 16 września znakomity reżyser Waldemar Dziki.

Latem po raz pierwszy mogliśmy obejrzeć zwiastun ostatniego filmu Andrzeja Wajdy „Powidoki”. We wrześniu film został świetnie przyjęty w Toronto, a pokaz na 41. Festiwalu Filmowym w Gdyni był jednym z największym wydarzeń  imprezy.  "Powidoki" zostały wybrane polskim kandydatem do Oscara.

Po Gali 41. FFG, Janusz Majewski i Sonia Bohosiewicz, fot. Krzysztof Mystkowski

41. FFG, mimo wcześniejszych gorących dyskusji wokół braku „Historii Roja” w konkursie czy też wokół pokazu specjalnego „Smoleńska” przebiegał w sposób harmonijny. Platynowe Lwy otrzymał Janusz Majewski. Triumfowała niepodzielnie „Ostatnia rodzina”, prestiżowe nagrody otrzymały również takie filmy jak m.in. „Jestem mordercą” Macieja Pieprzycy czy „Czerwony pająk” Marcina Koszałki. Głośnym echem odbił się z kolei brak poważniejszych nagród dla świetnie przyjętego „Wołynia” Wojciecha Smarzowskiego.

W połowie września 2016 roku zakończyła się zorganizowana przez Film Commission Poland wizyta studyjna grupy amerykańskich location managerów odpowiedzialnych m.in. za filmy "Star Trek", "Incepcja" i "Igrzyska śmierci". Celem wizyty było zapoznanie filmowców zza oceanu z potencjałem polskich lokacji oraz infrastruktury filmowej.
 
Wieczorem 9 października świat obiegła tragiczna wiadomość o śmierci Andrzeja Wajdy. Kondolencje spływały z całego świata, od ludzi kultury, polityki, a nawet od koronowanych głów. 18 października w Warszawie odbyło się nabożeństwo żałobne, a wielkiego reżysera pożegnaliśmy w Krakowie dzień później. W uroczystościach żałobnych wzięli udział artyści, ludzie świata kultury, polityki, m.in. prezydenci Andrzej Duda, Aleksander Kwaśniewski i Bronisław Komorowski, a specjalny list przysłał Lech Wałęsa.
 
  Pogrzeb Andrzeja Wajdy, fot. M. Kułakowski / PISF

Również w październiku pożegnaliśmy popularnego aktora Andrzeja Kopiczyńskiego.
 
W październiku festiwalowy rajd rozpoczęła na dobre „Ostatnia rodzina”, zdobywając nagrody niemalże co tydzień, m.in. w Chicago, Denver, Kijowie, Portugalii, Cottbus oraz nagrodę producencką na CentEast. Najważniejszym wydarzeniem festiwalowym miesiąca był oczywiście Warszawski Festiwal Filmowy. W listopadzie otrzymała również prestiżową nagrodę na Camerimage w Konkursie Filmów Polskich.

„Więzi” Zofii Kowalewskiej ze Studia Munka SFP jako jedyny polski krótkometrażowy film dokumentalny znalazły się na tegorocznej shortliście do Oscara. Oznacza to, że tytuł ma szansę znaleźć się pośród pięciu produkcji nominowanych w kategorii Documenatry Short Subject.

Listopad to dla polskiego kina pasmo sukcesów. Ogłoszono nominacje do Europejskich Nagród Filmowych, w tym także nominacje dla Polaków: dla filmu „21 x Nowy Jork” Piotra Stasika (dokument) i dla Tomasza Wasilewskiego za scenariusz do nagrodzonego w Berlinie filmu „Zjednoczone Stany Miłości". Europejska Akademia Filmowa ogłosiła nagrodę za dźwięk dla Radosława Ochnio za „11 minut”.  Imponujący start hitu Patryka Vegi „Pittbul. Niebezpieczne kobiety” zapisał się w historii krajowej kinematografii, jako najwyższy wynik otwarcia polskiego filmu od 30 lat.

Maciej Muzyczuk został dyrektorem Agencji Produkcji Telewizyjnej i Filmowej TVP. Laureatem nagrody „Perspektywa” im. Janusza Morgensterna został Jan P. Matuszyński.
 
W listopadzie pożegnaliśmy wybitnego reżysera dźwięku Michała Żarneckiego, a na początku grudnia – jednego z największym polskich reżyserów, twórcę kanonu polskiej komedii Tadeusza Chmielewskiego.
 
Pierce Brosnan we Wrocławiu, fot. ENF

10 grudnia we Wrocławiu odbyła się wielka gala Europejskich Nagród Filmowych.  "Toni  Erdmann" Maren Ade zdobył pięć nagród. "Body/Ciało" Szumowskiej wyróżniono nagrodą publiczności, honorową nagrodą uczczono pamięć Andrzeja Wajdy. Do Wrocławia przyjechał Pierce Brosnan, który odebrał honorowe wyróżnienie za europejski wkład w światową kinematografię. A w dniach 12-15 grudnia w Krakowie odbyła się sesja Eurimages.
 
16 grudnia filmowcy spotkali się na gali nagród SFP i wigilii zorganizowanej przez SFP i PISF.

Zorika Zarzycka, Edward Zajiček, Andrzej Szenajch, Andrzej Kołodyński, Stanisław Lenartowicz, Wojciech Marczewski oraz Józef Hen (Nagroda Specjalna) to laureaci dziesiątej edycji Nagród SFP. Podczas spotkania w warszawskim Hiltonie Jacek Bromski przypominał słowa Andrzeja Wajdy o tym, by środowisko zawsze pamiętało o wzajemnych więzach i aby się wspierało. Zwłaszcza w niespokojnych, trudnych czasach – zauważył Bromski.

 
Laureaci Nagród SFP, fot. Borys Skrzyński

  Ten w istocie trudny, niespokojny rok okazał się także bardzo dobry dla polskiego filmu. Po raz pierwszy od wielu lat do kin przyszło ponad 50 mln widzów, a wśród pierwszej dziesiątki najpopularniejszych tytułów  znalazły się polskie filmy: dwa „Pitbulle”, „Wołyń” czy „Siedem rzeczy, których nie wiecie o facetach” Kingi Lewińskiej. Ale o tym szczegółowo pisze nasz redakcyjny kolega Paweł Zwoliński w rocznym podsumowaniu.