Od modernistek w kinie do Pollywood. Promocje książek na festiwalu w Gdyni

„Sejsmograf duszy. Kino według Marii Kornatowskiej” pod redakcją prof. Tadeusza Szczepańskiego

Tom esejów, artykułów, recenzji i wywiadów Marii Kornatowskiej (Wydawnictwo PWSFTViT w Łodzi, współwydawcą jest Muzeum Kinematografii w Łodzi). Niezwykłą wykładowczynię i postać Szkoły Filmowej wspominają w książce Krystyna Serejska-Olszer, Agnieszka Holland, Jolanta Dylewska, Annette Insdorf, Grażyna Torbicka, Małgorzata Kałuża, Elżbieta Wittlin-Lipton, Tadeusz Szczepański, Lech Majewski, Sławomir Grünberg, ks. Andrzej Luter, Tadeusz Sobolewski, Andrzej Kołodyński, Gabriele Iacovone, Filip Bajon, Mariusz Grzegorzek, Mitko Panov, Zbigniew Rybczyński, Grzegorz Królikiewicz, itd.



- Autorka wielu książek – z kilkakrotnie wznawianą znakomitą monografią „Fellini” na czele – była świetną znawczynią kina włoskiego, amerykańskiego i polskiego, w którym szczególnie wysoko ceniła twórczość Wojciecha Jerzego Hasa. Wszystkie kręgi jej filmowych pasji i zamiłowań znalazły odbicie w tej książce, złożonej z jej rozproszonej spuścizny – łącznie z esejami i wywiadami na temat sztuki operatorskiej, a także tekstami o filmach, które były bardzo bliskie jej oryginalnym gustom i upodobaniom. Osobnym wątkiem tej książki są liczne wspomnienia o Marii Jej przyjaciół: polskich, amerykańskich i włoskich, łódzkich, nowojorskich i warszawskich, Jej dawnych studentów, dziś znanych filmowców, krytyków, artystów i humanistów. Wszyscy zachowali w pamięci obraz Jej bujnej i szczodrej osobowości, ponieważ każde spotkanie z Nią było ekscytujące. Fascynowała ekscentrycznymi strojami, fryzurami, biżuterią, niepowtarzalnym timbrem i intonacją głosu, sprawiając wrażenie postaci filmowej, która opuściła jakieś nienakręcone arcydzieło Felliniego, ale niebawem wróci na ekran, aby tam żyć wiecznie. Tak bardzo była – jak powiadają Amerykanie – bigger than life - pisze we wstępie prof. Tadeusz Szczepański.



„Zarys historii gospodarczej Kinematografii polskiej. Tom 1. Kinematografia wolnorynkowa w latach 1896 – 1939” profesora Edwarda Zajička 

Książka profesora Edwarda Zajička (Wydawnictwo PWSFTViT w Łodzi) to rezultat wieloletnich badań autora: dzieje polskiej kinematografii od jej początku poprzez charakterystykę systemów prawnych, organizacyjnych, opis instytucji i postaci, które wpływały na kształt polskiego filmu. Książka w pierwszej wersji opublikowana została w roku 2008; obecne wydanie zostało uzupełnione oraz wzbogacone o ilustracje, fotosy, unikatowe zdjęcia ilustrujące realia przedwojennej kinematografii.

Profesor Edward Zajiček, twórca polskiego piśmiennictwa filmowego nurtu produkcyjnego, w swojej niezwykłej, barwnej i skrzącej się dowcipem książce, wprowadza czytelnika w świat pierwszych kinematografów, pionierów polskiej produkcji i dystrybucji filmowej, a także demontuje mity narosłe wokół polskiego kina międzywojennego.


Fot Borys Skrzyński/SFP.

„Od Kutza do Czekaja” Barbary Hollender

"Od Kutza do Czekaja" to - kolejny po „Od Wajdy do Komasy” - zbiór szkiców Barbary Hollender, który układa się w panoramę polskiego kina. Od Kazimierza Kutza, Tadeusza Chmielewskiego i Filipa Bajona, przez Roberta Glińskiego i Kingę Dębską aż po Borysa Lankosza i Kubę Czekaja. Historia kina z Polską w tle, ale przede wszystkim opowieść o ludziach, którzy tę Polskę próbują opowiedzieć widzom.


Barbara Hollender i Łukasz Maciejewski podczas promocji książki "Od Kutza do Czekaja", fot. Borys Skrzyński/SFP.

- Fantastyczne w polskiej kinematografii jest to, że kolejne jej pokolenia bardzo z siebie czerpią. Ja czerpałem z mojego profesora, którym był Wojciech Jerzy Has. Najpierw naśladowałem te jego długie ujęcia, a potem stanąłem w kontrze do nich. I coś podobnego obserwuję również w młodym pokoleniu studentów. Oni albo starają się być grzeczni, czyli naśladują warsztat swoich starszych kolegów, albo są kompletnie na nie i szukają własnej drogi. Jedna i druga postawa jest bardzo interesująca  - mówi Barbarze Hollender bohater jej najnowszej książki, Robert Gliński.



„Modernistki o kinie. Kobiety w polskiej krytyce i publicystyce filmowej 1918-1939” prof. Małgorzaty Radkiewicz

Stefania Heymanowa pierwsze swoje recenzje filmowe publikowała już w 1923 roku a od 1930 roku była stałą współpracowniczką „Kina”. Maria Jehanna Wielopolska pisała branżowe recenzje filmowe dla „Kina”, „Kuriera Porannego”. Z „Kinem” współpracowała także Wanda Kalinowska – orędowniczka edukacji filmowej oraz wychowania „kinowego” młodzieży. W „Kinie” ukazywały się także teksty Leonii Charapowej, prezentującej polskim czytelnikom kinematografię światową. Natomiast krytyczka sztuki Stefania Zahorska, urodzona i wykształcona w Krakowie, miała cotygodniową rubrykę filmową w warszawskich „Wiadomościach Literackich”. W piśmie tym pisała również jej wychowanka Leonia Jabłonkówna – pod własnym nazwiskiem albo jako „Zastępca” pod nieobecność Zahorskiej.

Autorka we wnikliwej analizie wydobywa z archiwów głosy kobiet, które podejmowały wówczas refleksję o kinie. Reporterki, krytyczki i dziennikarki na bieżąco śledziły i komentowały przemiany w świecie filmu: kontrowersje związane z wprowadzeniem dźwięku, eksperymenty awangardowe, narodziny i upadki gwiazd ekranu, szlaki kariery reżyserów. Ich wypowiedzi układają się w wielowarstwowy, mozaikowy obraz filmowego świata oraz całej epoki, między wierszami opowiadając o kształtującym się wówczas wzorcu nowoczesnej, wyemancypowanej kobiecości. Książka ukazała się nakładem Korporacji Ha!art.



„Pollywood. Tom II. Uciekinierzy w raju” Andrzeja Krakowskiego

Pollywood. Tom II. Uciekinierzy w raju (Wydawnictwo Blu Bird) jest kontynuacją barwnej opowieści o pionierach przemysłu rozrywkowego – głównie filmowego – którzy sercem i pochodzeniem związani byli Polską. W pierwszym tomie autor ze swadą i humorem opowiedział m.in. historie braci Warnerów, Samuela Goldwyna, Louisa B. Meyera czy Poli Negri. Pora na kolejnych bohaterów, marzycieli, którzy urzeczywistnili swój „amerykański sen”. Historie jak z filmów!



„Kieślowski po latach. W zwierciadle opinii i wspomnień” pod redakcją Stanisława Zawiślińskiego i Krystyny Zamysłowskiej

Stanisław Zawiśliński i Krystyna Zamysłowska prezentują w niej wybór różnorodnych wspomnień i opinii o twórcy filmowego "Dekalogu", które pojawiły się w publikacjach krajowych i zagranicznych na przestrzeni ostatnich 20 lat. Przypominają ciekawe wypowiedzi współpracowników reżysera, opinie znanych filmoznawców, filozofów, pisarzy, teologów - reprezentantów różnych pokoleń odbiorców sztuki filmowej. Przywoływane są w książce m.in. refleksje ks. prof. Józefa Tischnera, Krzysztofa Zanussiego, Adama Zagajewskiego, Krzysztofa Piesiewicza, Paula Coatesa, Marii Kornatowskiej, Marion Doering, a także fragmenty ważnych dyskusji nt. kina Kieślowskiego, które odbyły się m.in. w Katowicach (2011) oraz podczas Berlinale 2011 (z udziałem m.in. Wima Wendersa, Petera Cowie, Agnieszki Holland, Andreasa Veiela). Specjalne teksty na potrzeby książki przygotowały m.in. autorki cenionych książek o kinie Kieślowskiego - prof. Anette Indsdorf z Uniwersytetu Columbia i dr Margarete Wach z Niemiec. Pierwsza z nich pisze dlaczego amerykańscy kinomani pozostają pod urokiem kina Kieślowskiego, druga o jego epigonach i spadkobiercach. Natomiast biograf reżysera, Stanisław Zawiśliński kończy swój artykuł pytaniem: czy Kieślowski nie zasługuje w Polsce na coś więcej i czy Polska, którą tak rozsławiał i rozsławia nadal nie jest mu czegoś winna? Apeluje: stwórzmy Instytut Kieślowskiego. Jest potrzebny bardziej niż kiedykolwiek przedtem.


Krystyna Zamysłowska i Stanisław Zawiśliński, redaktorzy książki "Kieślowski po latach", fot. Borys Skrzyński/SFP.

W książce zamieszczono też blok artykułów dokumentujący "wędrówki z Kieślowskim", czyli poświęcone mu i jego twórczości wystawy, retrospektywy, sympozja (w tym imprezy tegoroczne, które miały miejsce m.in. w Hiszpanii, Rzymie, Pekinie, Szanghaju, Tokio, Meksyku).

W ostatnim rozdziale książki znajdują się teksty o nieznanych dotąd fragmentach życia Krzysztofa Kieślowskiego - m.in. jego studenckiej współpracy z Lechosławem Trzęsowskim oraz o niezrealizowanych projektach filmowych. Umieszczono też materiały o laureatach najważniejszych nagród filmowych noszących imię Kieślowskiego, bibliografię oraz kalendarium życie i twórczości.

Zarówno teksty, jak i zaprezentowane w książce materiały ilustracyjne - w większości szerzej nieznane, niekiedy po raz pierwszy publikowane (np. nowe plakaty Andrzeja Pągowskiego), archiwalne zdjęcia, liczne plakaty przeglądów sympozjów i retrospektyw, okładki książek i albumów poświęconych reżyserowi (z lat 1996-2015), składają się na nowy jego wizerunek. Zapewne nie ostatni.