Jadwiga Smosarska, Ina Benita, Loda Halama na 41. Festiwalu Filmowym w Gdyni

W 2014 roku na Festiwalu Filmowym w Gdyni zadebiutował cykl „Skarby kina przedwojennego”, zainaugurowany przez dyrektora artystycznego FFG Michała Oleszczyka i współorganizowany przez Filmotekę Narodową. Organizatorzy festiwalu zachęceni ogromnym zainteresowaniem widzów także w tym roku zaprezentują cząstkę przedwojennej kolekcji polskich filmów archiwalnych – w doskonałej jakości obrazu i dźwięku.


Ina Benita w filmie "Dwie Joasie". Fot. Filmoteka Narodowa.

W sekcji „Skarby kina przedwojennego” znajdą się trzy filmy, odbędzie się także spotkanie poświęcone najnowszemu projektowi Filmoteki Narodowej. Widzowie obejrzą dwie komedie: "Fredek uszczęśliwia świat" oraz "Dwie Joasie", a także dramat „Księżna Łowicka”. Nowością są krótkie programy filmowe poprzedzające każdy seans, zatytułowane „Z miłości do kina”. Eksperci z Filmoteki Narodowej przybliżą realia produkcji filmu oraz sylwetki twórców i aktorów, a także wprowadzą widzów w tajniki pracy nad konserwacją i digitalizacją starych taśm. Każdy z filmów przeszedł proces rekonstrukcji cyfrowej w ramach projektu NITROFILM.


Jadwiga Smosarska i Stefan Jaracz w filmie "Księżna Łowicka". Fot. Filmoteka Narodowa.

Filmy zostały uzupełnione o zaginione w czasie wojny fragmenty

Gdyńska publiczność będzie miała okazję obejrzeć filmy w znakomitej jakości. - Filmoteka Narodowa bierze na siebie trud zdigitalizowania przedwojennej części dziedzictwa polskiej kinematografii, która jest niezwykle cenna – podkreśla dyrektor instytucji, Anna Sienkiewicz-Rogowska - Dzięki udostępnieniu zasobów Filmoteki Narodowej mamy szansę odkryć naszą historię na nowo.

"Halka" najpierw niema, potem dźwiękowa

Dodatkowo, podczas 41. Festiwalu Filmowego w Gdyni Filmoteka Narodowa zaprezentuje również projekt rekonstrukcji filmu Konstantego Meglickiego „Halka”. Dzieje tego filmu są niezwykłe. Blisko trzy lata po premierze, która odbyła się w 1929 roku, film został przemontowany, udźwiękowiony i ponownie wszedł na ekrany już jako film dźwiękowy. Swego głosu użyczyli popularna wówczas sopranistka Zuzanna Karin, oraz tenor Władysław Ladis, brat wybitnego śpiewaka Jana Kiepury. W scenach zbiorowych słyszymy chór i orkiestrę Opery Warszawskiej.

Film nie był znany powojennej publiczności. Dotychczas w obiegu był jedynie końcowy fragment pierwotnej, niemej wersji filmu z 1929 roku. W zbiorach Filmoteki Narodowej zachowały się także obszerne fragmenty materiałów do wersji udźwiękowionej z 1932: ściętego negatywu obrazu, negatywu dźwięku, odrzutów dźwiękowych oraz kopii roboczej. Przez dziesięciolecia stan ich zachowania nie pozwalał na eksploatację. Dopiero technologie cyfrowe umożliwiły ich zabezpieczenie w postaci cyfrowej. Filmoteka Narodowa podjęła się także cyfrowej rekonstrukcji filmu, co jest zadaniem dość karkołomnym z uwagi na liczbę i charakter zachowanych materiałów.


Kadr z filmu "Halka" w reż. Konstantego Meglickiego. Harry Cort i Zorika Szymańska. Fot. Filmoteka Narodowa.

Projekt „NITROFILM. Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie” dotyczy najcenniejszego zbioru w zasobach archiwum. Znajduje się w nim obecnie ok. 160 polskich przedwojennych fabuł. To unikalna kolekcja, która powstawała od początków istnienia Filmoteki i jest uzupełniana nadal, czego dowodem są ostatnie odkrycia polskich filmów fabularnych, uznawanych za zaginione w czasie wojny. NITROFILM obejmuje 43 tytuły tej kolekcji.

- Skarby kina przedwojennego na dobre zagościły na najważniejszym polskim festiwalu, co jest dla mnie powodem do wielkiej radości. Kiedy dwa lata temu zaczynałem pracę dla FFG, ta sekcja była dla mnie jednym z priorytetów i cieszę się nie tylko z faktu, że publiczność przyjęła ją niezwykle ciepło, ale także z tego, że z roku na rok sekcja rozwija się i staje się coraz bogatszą prezentacją filmowego dorobku międzywojnia - mówi Michał Oleszczyk, dyrektor artystyczny Festiwalu Filmowego w Gdyni.

Opisy filmów z sekcji:

"Księżna Łowicka" to jeden z niewielu przedwojennych polskich historycznych filmów kostiumowych, zrealizowany z wielkim rozmachem – zwłaszcza w warstwie scenograficznej. Szczególnie ciekawa jest scena balu maskowego w Łazienkach – ostatniej polskiej rezydencji królewskiej. W roli tytułowej wystąpiła największa gwiazda przedwojennego kina polskiego Jadwiga Smosarska. Film był wyświetlany także w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

"Dwie Joasie", również z Jadwigą Smosarską w roli głównej, są zabawną historią pięknej dziewczyny, która - aby uniknąć namolnych zalotników w pracy - postanawia przebrać się za nieśmiałą i nieco zdziwaczałą brzydulę. To jedyny przedwojenny polski film dźwiękowy, który zachował się w wersji z dwujęzycznymi napisami.

"Fredek uszczęśliwia świat" to komedia daleko odbiegająca od przeciętnej polskiej produkcji lat trzydziestych. Dotychczas znana była jedynie w obszernych fragmentach. Dzięki zestawieniu ze sobą trzech zachowanych kopii film udało się uzupełnić o blisko 10 minut zaginionego materiału.