Życiorys Kieślowskiego to świetny materiał na kino biograficzne

Artur Zaborski: W czerwcu w Iranie wystawisz sztukę o Krzysztofie Kieślowskim. Dlaczego właśnie tego reżysera wybrałeś?

Julian Potrzebny: Sztuka powstaje z okazji obchodów 20-lecia śmierci twórcy, którego Irańczycy uwielbiają. W sklepach muzycznych można znaleźć soundtracki z każdego jego filmu, zaś na bazarach z płytami DVD jego pełną filmografię – od etiud po trylogię. W Iranie jego twórczość jest dobrze znana. Zadałem sobie pytanie, jaki jest stan wiedzy na temat samego reżysera. Sięgnąłem więc po jego niezwykle bogatą biografię. Na jej przykładzie chciałem stworzyć spektakl, który opowie o emocjach i pewnym uniwersalnym, pod każdą szerokością geograficzną, ludzkim doświadczeniu zaspakajania ambicji. Szukałem klucza, lejtmotywu, który pozwoliłby mi stworzyć bardzo skromny, kameralny i oniryczny spektakl. Zależało mi, żeby posłużyć się tym, jak Kieślowski sam mówił o swoim życiu. To z jego perspektywy patrzę na nie. A właściwie z dwóch jego perspektyw, bo na deskach teatru spotka się dwoje ludzi: młody adept sztuki filmowej i doświadczony reżyser. To młody i dojrzały Kieślowski. Pierwszy zdaje egzamin do szkoły filmowej u drugiego.

Egzaminy do szkoły filmowej to graniczny moment w życiu każdego, kto marzy o karierze reżysera. Jak wyglądały u Kieślowskiego?

Jego trzy próby dostania się do szkoły filmowej były dość rozpaczliwe, a ich motywacja inna niż można byłoby się spodziewać. Dramat przedstawia egzaminy w sensie dosłownym, ale i symbolicznym. Bo obaj bohaterowie oceniają też samych siebie. Na scenie staną egzaminator i egzaminowany. Ich role będą się zamieniać. To umożliwia operowanie faktami, ale i tworzenie sytuacji fantastycznych, które mogą rozbawić widza. Bo to nie będzie całkiem poważny spektakl. 

Co chcesz w ten sposób powiedzieć Irańczykom?

Chcę dać możliwość szerszego poznania biografii reżysera, która składała się z wiele elementów dramatycznych, niepasujących do obrazu ikony. Pomyślałem, że skoro Kieślowski ich nie ukrywał, to znaczy, że uważał je za ważne. Tworzę intymny portret człowieka, który mierzył się z wieloma ciężkimi problemami, z własnymi ograniczeniami i wątpliwościami, ale także odnajdywał w sobie siły, o których posiadanie nie podejrzewał siebie.

Jakie dramatyczne momenty masz konkretnie na myśli?

Choćby utratę rodziców, którym Kieślowski nie zdążył powiedzieć o swoich uczuciach. To go potwornie bolało. Zawsze chciałem opowiedzieć o tym bólu, niekoniecznie na jego przykładzie. Szukałem raczej przeciętnego bohatera. Uświadomiłem sobie jednak, że takie kwestie dotyczą także osób zupełnie nieprzeciętnych. Zaintrygował mnie pomysł poruszenia tego zagadnienia na przykładzie ikony. Kieślowski okazał się do tego idealny. Był człowiekiem sukcesu, o międzynarodowej renomie, którego twórczość utożsamiamy z duchowością i metafizyką.