Solidarność oczami kobiet. Premiera crowdfundingowego dokumentu

Producentem dokumentu jest firma Śliwowskiego Emotikonfilm. Koproducentem sfinansowanego w drodze crowdfundingowej jest Instytucja Filmowa SILESIA FILM. Dokument uzyskał w 2013 roku dofinansowanie w konkursie Śląskiego Funduszu Filmowego. W premierze oraz spotkaniu z widzami po projekcji filmu wezmą udział reżyserzy dokumentu - Marta Dzido i Piotr Śliwowski, a także śląskie bohaterki - Jadwiga Chmielowska i Ewa Ossowska.

Film opowiada historię kilkunastu odważnych Polek, których mądrość, determinacja i zaangażowanie w opozycję lat 80. wpłynęły na zmianę realiów politycznych w Polsce. W filmie wypowiadają się m.in. Jadwiga Chmielowska, Joanna Duda-Gwiazda, Henryka Krzywonos,  Helena Łuczywo,  Ewa Ossowskiej, Jadwiga Staniszkis, Ludwika Wujec, Anna Walentynowicz i Maryla Płońska. Dla nich jednak zabrakło miejsca przy Okrągłym Stole. To ich koledzy obejmowali najważniejsze stanowiska we władzach wolnej Polski. Polityka - „to nie dla mnie” - myślały.

Henryka pomaga rodzinom w popegeerowskich wioskach. Joanna pisze felietony, w których krytykuje kapitalizm i mechanizmy, rządzące współczesną ekonomią. Barbara uczy młode kobiety, jak być przywódczyniami. Ewa do dziś jest aktywną działaczką NSZZ Solidarność.  Barbara twierdzi, że w wolnej Polsce, o którą walczyła, wciąż nie ma wolnych kobiet. Jadwiga dziwi się: jaka wolna Polska? Henryka na pytanie: gdzie jest dziś solidarność? odpowiada: u mnie w domu! Joanna podsumowuje: Solidarności nie da się powtórzyć, ale świadomość, że inny świat jest możliwy, pozwala zachować nadzieję.

Prace nad filmem twórcy rozpoczęli w roku 2012 dzięki stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - „Młoda Polska”. Scenariusz powstawał w ramach Programu - Wyszehradzkie Rezydencje Literackie.  W tym czasie twórcy zrealizowali część wywiadów z bohaterkami, prowadzili poszukiwania w zbiorach archiwalnych, a także próbowali rozwikłać zagadkę jednej z kobiecych bohaterek Sierpnia 80 - Ewy Ossowskiej, która według opowieści tych, którzy ją znali i pamiętali, „po strajku zniknęła”.

Po kilku miesiącach poszukiwań twórcom udało się z nią skontaktować. Ponieważ realizacja zdjęć wiązała się z wyjazdem ekipy za granicę, a co za tym idzie z dużymi kosztami, Marta Dzido i Piotr Śliwowski rozpoczęli na portalu www.wspieramkulture.pl akcję crowdfundingową. Dzięki życzliwości setek ludzi udało się zebrać 30 000, na dokończenie zdjęć. Twórców postanowiły wesprzeć następujące instytucje: Europejskie Centrum Solidarności, Instytut Adama Mickiewicza, Fundacja im. Heinricha Bolla. W koprodukcję włączyły się także: Instytut Pamięci Narodowej oraz Instytucja Filmowa Silesia Film.  

Wyzwaniem były poszukiwania materiałów archiwalnych. Twórcy sięgali do materiałów produkcyjnych (czyli takich, które nie weszły do żadnego filmu czy kroniki filmowej) ze zbiorów WFDiF i Filmoteki Narodowej a także szukali w archiwach zagranicznych.


www.solidarnoscwedlugkobiet.pl

W filmie znajduje się fragment zarejestrowany przez amerykańska stację NBC, którego poszukiwania zajęły twórcom prawie rok. Zaczęło się od wspomnienia Grażyny Staniszewskiej z Ośrodka Internowania Kobiet w Gołdapi. Po kilku miesiącach przetrzymywania kobiet w zamknięciu władze zdecydowały się na amnestię w dniu 22 lipca 1982 z okazji święta państwowego. Kobiety na znak protestu odmówiły opuszczenia ośrodka i wyszły 24 lipca. Nagrywali to anglojęzyczni reporterzy.   Dzięki wsparciu Polonii amerykańskiej, staraniom pani Haliny Koralewskiej, która przeprowadziła crowdfunding w Stanach Zjednoczonych oraz fundacji Polish American Congress Charitable Foundation udało się zakupić prawa do włączenia do filmu tego unikalnego, nieznanego w Polsce nagrania. Problemem była jednak identyfikacja bohaterek tego wydarzenia. Ponieważ ideą filmu jest przywrócić historii zapomniane i bezimienne bohaterki Marta Dzido i Piotr Śliwowski przez kilka tygodni starali się ustalić personalia kobiet, uwiecznionych na tym nagraniu. Nie było to łatwe także z tego względu, że reporter amerykański, który relacjonował to zdarzenie, wymienia trzy imiona kobiet (bez nazwisk), ale niestety są to imiona wymyślone lub pseudonimy.

Specjalnie do filmu została wykonana aranżacja strajkowego hymnu „Piosenki dla córki” (autorstwa Macieja Pietrzyka i Krzysztofa Kasprzyka). Będzie ją można usłyszeć w nowej, kobiecej wersji w wykonaniu Marii Holki.          

Warto wspomnieć, że "Solidarność według kobiet"  to pierwszy polski pełnometrażowy film dokumentalny współfinansowany z crowdfundingu. „Skromny, a jednocześnie perswazyjny. Angażujący emocjonalnie i ideologicznie.”, podsumowała dokument Paulina Kwiatkowska z Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.


fot. www.solidarnoscwedlugkobiet.pl

Podstawowe informacje:

Scenariusz: Marta Dzido
Reżyseria: Marta Dzido, Piotr Śliwowski
Zdjęcia: Michał Wiśniowski, Magdalena Mosiewicz, Piotr Śliwowski
Współpraca operatorska: Jacek Rudnicki, Bartłomiej Wieloszewski, Dominik Wysokiński, Tomasz Suski
Montaż: Marta Dzido, Piotr Śliwowski
Muzyka: Maria Holka
Udźwiękowienie: SCH
Konsultacja historyczna: Natalia Jarska, Jan Olaszek
Produkcja: Emotikonfilm Piotr Śliwowski, Polska 2014

Strona filmu http://www.solidarnoscwedlugkobiet.com/