Kino według Tadeusza Konwickiego

Organizatorzy próbują opowiedzieć o bardzo różnych zjawiskach charakterystycznych dla powojennego kina polskiego; zarówno tych, które wprost wynikały z polityki kulturalnej tamtego okresu, jak i tych niezależnych artystycznie. Oprócz arcydzieł polskiego kina, pokazane zostaną także fragmenty filmów o jednoznacznie propagandowym zabarwieniu. Seminarium adresowane jest do nauczycieli historii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, studentów kierunków humanistycznych oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych, z możliwością wykorzystania podczas egzaminu maturalnego z języka polskiego w nowej formule, sprawdzającej umiejętność analizy i interpretacji różnorodnych tekstów kultury, np. filmu. Organizatorzy proponują sześć spotkań w cyklu miesięcznym odbywających się od listopada 2014 do kwietnia 2015 roku. Udział w seminarium – jako formie doskonalenia zawodowego – zostanie potwierdzony pisemne.

Tadeusz Konwicki jest przede wszystkim pisarzem. Zrealizował niewiele filmów, ale bardzo silnie odcisnął swój ślad w polskiej kinematografii. Był kierownikiem literackim kilku zespołów filmowych, przede wszystkim „Kadru” w jego najlepszym okresie. Konwicki jest także autorem scenariuszy, między innymi do filmów Stanisława Lenartowicza, Andrzeja Wajdy, a zwłaszcza Jerzego Kawalerowicza.

Jako reżyser zadebiutował "Ostatnim dniem lata", wpisując się nie tylko w poszukiwania polskiej szkoły filmowej, ale i kino europejskie, podążające już w kierunku nowej fali. Z tą tendencją łączył Konwickiego m.in. autorski charakter jego filmów czy swobodna narracja. W kolejnych filmach koncentrując się na indywidualnym doświadczeniu, przeżyciach bohaterów, podejmował jednak także refleksję nad polską historią i tradycją, kanonem kulturowym, ale też formacją inteligencką. Postaci w jego filmach zmagają się z pamięcią, nierzadko także z doświadczeniem wojny. Przeszłości i teraźniejszości nie sposób oddzielić, przenikają się, tworząc rzeczywistość, w której muszą żyć bohaterowie. Nietrudno dostrzec w twórczości Konwickiego liczne wątki autobiograficzne, choć niepolegające na prostym przenoszeniu wydarzeń z życia na taśmę filmową.

Najpełniejszy wyraz jego filmowa twórczość znalazła w "Jak daleko stąd, jak blisko", jednym z najbardziej oryginalnych polskich filmów, rezygnującym z tradycyjnie pojmowanej akcji, łączącym różne rodzaje filmowe, żywych i umarłych, przeszłość i teraźniejszość, jednostkowość i namysł nad zbiorowością. W dwóch ostatnich filmach, zrealizowanych w latach 80., sięgnął po utwory Czesława Miłosza i Adama Mickiewicza, nawiązując w ten sposób do tradycji i kultury swojej rodzinnej Wileńszczyzny.

Pokazane zostaną fragmenty następujących filmów: "Ostatni dzień lata" (1958), "Zaduszki" (1961), "Salto" (1965), "Matura" (1965), "Jak daleko stąd, jak blisko" (1971), "Dolina Issy" (1982), "Lawa. Opowieść o 'Dziadach' Adama Mickiewicza" (1989).

Najbliższe spotkanie pt. „Kino według Tadeusza Konwickiego” – Wykład w ramach seminarium pularnonaukowego „Polskie kino powojenne: twórcy i filmy” - odbędzie się 17 listopada 2014 roku (poniedziałek) o godzinie 17.00 w Przystanku Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki, Warszawa, ul. Marszałkowska 21/25 (obok Trasy Łazienkowskiej).

Kolejne spotkania:

•    Jan Łomnicki (15 grudnia 2014) – poniedziałek, godz. 17.00
•    Bohdan Poręba (styczeń 2015)
•    Feliks Falk (luty 2015)
•    Wojciech Marczewski (marzec 2015)
•    Janusz Zaorski (kwiecień 2015)

Prowadzący:
Prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski, historyk filmu, autor m.in.: "Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu", Warszawa 2000; "Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego", Bydgoszcz 2005; "Piękny sen pedagoga. Literackie i filmowe portrety świata edukacji", Kraków 2005; "Spektakl i ideologia. Szkice o filmowych wyobrażeniach śmierci heroicznej", Kraków 2006; "Kino polskie po roku 1989", Bydgoszcz 2007; oraz najnowsza publikacja: "Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60.", Bydgoszcz 2013.