Pokaz "Wielkiej drogi" w Iluzjonie

20 maja  o godz. 19.00 w kinie Iluzjon pokazany zostanie film "Wielka droga" (1946) – ostatni film II Rzeczypospolitej, zarazem pierwszy polski powojenny film fabularny, koprodukcję polsko – włoską w reżyserii Michała Waszyńskiego. Seans poprzedzi – przedpremierowo – reportaż Marka Maldisa o kulisach powstawania filmu, odtwórcach głównych ról (m.in. Irenie Anders, Jadwidze Andrzejewskiej, Ninie Oleńskiej czy Feliksie Fabianie) oraz znaczeniu „Wielkiej Drogi” dla kinematografii polskiej. Reportaż wyemitowany zostanie niebawem na antenie Telewizji Polskiej.


Kadr z filmu "Wielka droga", fot. Filmoteka Narodowa.

W dwudziestominutowym reportażu rozmówcy: m.in. historyk – prof. Rafał Habielski, dyrektor Filmoteki Narodowej – prof. Tadeusz Kowalski oraz Michał Pieńkowski - filmograf  skutecznie przekonują, że „Wielka Droga” to film niezwykły, zarówno pod względem miejsca i okoliczności jego powstania, jak i (a może przede wszystkim) jego bohaterów – żołnierzy generała Andersa. Fikcja miesza się z rzeczywistością (…) wojenne losy artystów, którzy wzięli udział w filmie, wplecione są w fabułę (…) Polscy artyści występujący dla II Korpusu grają samych siebie (Michał Pieńkowski, filmograf FN).

Film Waszyńskiego stanowi zabytek historyczny, który oprócz elementów fabuły, zawiera cenne zdjęcia dokumentalne obrazujące drogę Polaków z Sybiru do Włoch. Film ukazuje bowiem wojenną drogę polskich żołnierzy formujących armię gen. Andersa w dalekiej Rosji, którą to śledzimy przez pryzmat losów pary narzeczonych ze Lwowa, rozłącznych
w wojennej zawierusze.

W filmie zostały wykorzystane materiały dokumentalne zarejestrowane przez filmowców podążających szlakiem bojowym II Korpusu. Widzimy więc m.in. atak ZSRR na Polskę 17 września 1939, wywózki na Sybir, podpisanie paktu Majski-Sikorski, wyjście żołnierzy Andersa do Persji, Palestyny i Iraku, walki we Włoszech oraz bitwę pod Monte Cassino. Obok Jadwigi Andrzejewskiej i Albina Ossowskiego w jednej z głównych ról wystąpiła żona generała Andersa Renata Bogdańska-Anders. Niewątpliwym atutem filmu jest także udział samego gen. Władysława Andersa.

"Wielka droga" to film, który ze względów cenzuralnych przez wiele lat w okresie PRL-u nie istniał - nie był pokazywany, wiedza na jego temat nie była dostępna. Jedyny publiczny pokaz odbył się w 1991 roku na antenie Telewizji Polskiej. Dzisiaj historycy filmu uznają go za pierwszy polski film fabularny zrealizowany po wojnie, choć nakręcony poza granicami kraju. - W maju 1962 roku zakupiony został pakiet filmów okresu międzywojennego, w którym znalazł się film „Wielka Droga”. W 1963 roku zarejestrowaliśmy pojawienie się tego tytułu w Archiwum Filmowym FN na Chełmskiej. Przez następne 25 lat film ten nie był publicznie pokazywany - mówił dyrektor Filmoteki Narodowej, prof. Tadeusz Kowalski.

20 maja 2014, g. 19.00
reportaż „Długa droga Wielkiej Drogi” – real. Marek Maldis (2014)
„Wielka Droga”, reż. Michał Waszyński (Polska/Włochy, 1946)