Media publiczne. Dyskusja przybiera na sile

Nowa opłata audiowizualna powinna być o połowę niższa od abonamentu radiowo-telewizyjnego – mówi minister kultury Bogdan Zdrojewski i deklaruje, że nie ma zamiaru wprowadzać żadnego nowego podatku, a jedynie zastąpić abonament wspomnianą opłatą. Zapowiada też, że podtrzymane będą ulgi i zwolnienia obowiązujące obecnie w przypadku abonamentu radiowo-telewizyjnego.

Jednakże podobne deklaracje padły już kilka miesięcy temu, latem 2013 roku,. Portal Wirtualnemedia.pl przypomina, że Bogdan Zdrojewski już wówczas ogłosił zakończenie prac nad założeniami nowej ustawy medialnej i przedłożył je marszałek Sejmu Ewie Kopacz. Następnie pojawiła się informacja, że w Sejmie kontynuowane są prace nad założeniami ustawy. Resort kultury ogłosił pod koniec stycznia 2014 roku koncepcję finansowania mediów publicznych, czyli istoty nowego prawa medialnego. Można je przeczytać na stronie resortu:
http://www.mkidn.gov.pl/media/docs/2014/201401_Koncepcja_zasad_finansowania_mediow_publicznych.pdf.

Na przełomie 2013 i 2014 roku kilkakrotnie w mediach pojawiały się wypowiedzi na temat przedłużającego się okresu pracy nad nowelizacji Ustawy o radiofonii i telewizji, m.in. prezesa  i Rady Programowej Telewizji TVP S.A. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Jan Dworak zwraca uwagę, że wprowadzenie nowelizacji to tylko pierwszy krok do wprowadzenia szczelnego systemu finansowania mediów publicznych. „Im później ta ustawa wejdzie w życie, tym później przyniesie efekty. Należy jednak pamiętać, że Niemcy nad stworzeniem własnego systemu finansowania mediów publicznych pracowały kilka lat. W Polsce samo napisanie ustawy jest wyzwaniem. Natomiast zbudowanie systemu pobierania opłat może potrwać nawet dwa lata”, mówi Jan Dworak.

Bogdan Zdrojewski na antenie radiowej Jedynki, mówił, że choć projekt założeń do dokumentu jest już gotowy, niektóre jego elementy nie zostały zaakceptowane – na przykład związanie opłaty audiowizualnej z licznikiem poboru energii. Na konferencji prasowej,17 stycznia 2014 roku w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Zdrojewski mówił, że chce mieć pewność, iż projekt zyska akceptację w parlamencie. Jak komentuje portal Wirtualnemedia.pl, w obecnym, przedwyborczym klimacie maratonu przedwyborczego może być to trudne.

Niemniej jednak opublikowany na stronach ministerstwa założenia pozwalają zapoznać się z proponowanym modelem funkcjonowania mediów publicznych. Nadrzędnym celem nowej ustawy jest zapewnienie mediom publicznym stabilnego finansowania przy jednoczesnej znaczącej obniżce pobieranych opłat. Przewidziana w ustawie audiowizualnej opłata ma zastąpić obowiązujący teraz abonament radiowo-telewizyjny. MKiDN zależy na odejściu od zasady rejestracji odbiorników radiofonicznych. Opłata audiowizualna nie będzie uzależniona od posiadania konkretnego urządzenia służącego do odbioru radia czy telewizji. Nie ma to sensu, ponieważ niemal 98 proc. gospodarstw domowych posiada odbiornik telewizyjny, a jeśli nie ma telewizora, to może mieć komputer, tablet czy telefon komórkowy, czyli inne nośniku odbioru telewizyjnego.




Opłata audiowizualna wynosić ma około10 zł miesięcznie. Obecnie gospodarstwa, w których jest radio i telewizor, powinny płacić 19,30 zł/miesiąc. Minister zapowiada również ograniczenie reklam w mediach publicznych.

Na pomysł o ten z kolei nieufnie patrzy prezes TVP Juliusz Braun, który stale podkreśla, Telewizja Polska jest obecnie jedyną telewizją publiczną w Unii Europejskiej utrzymującą się w przeważającej mierze z reklam. Przychody z abonamentu finansują działalność TVP w 12 proc.

Braun podkreśla, że Telewizja Polska jest w o wiele większym stopniu uzależniona od rynku reklamy niż stacje komercyjne, których źródłem utrzymania są przychody z nadawania na platformach satelitarnych. W telewizjach kablowych i satelitarnych nadawca publiczny jest zobowiązany do udostępniania swoich programów za darmo. Według danych TVP, telewizja publiczna w 67 proc. utrzymuje się z reklam.

Wśród państw Unii Europejskiej Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc, jeśli chodzi o wysokość uiszczanych opłat przez jednego mieszkańca na media publiczne. Średnia kwota uiszczana na ten cel przez jednego mieszkańca Polski wynosi jedynie 0,19 euro na miesiąc. W państwach o podobnym poziomie zamożności do Polski kwoty te są zdecydowanie wyższe. Zgodnie ze Sprawozdaniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji zarejestrowanych było jedynie ponad 6 mln 700 tys. gospodarstw domowych, z czego ponad 2 mln 700 tys. korzystało z ustawowych zwolnień. Terminowo opłaty wnosiło nieco ponad 1 mln gospodarstw domowych, a więc wyłącznie nieco ponad 10 proc. gospodarstw domowych, które posiadają odbiornik radiowy i telewizyjny i nie podlegają zwolnieniom od opłat abonamentowych.

W 2012 roku z tytułu abonamentu wpłynęło 550 mln zł (prognozy zakładały około 470 mln zł). Oznacza to, że po raz pierwszy od 2003 roku abonament na media publiczne zapłaciło więcej Polaków niż rok wcześniej.