[wideo] "Hotel polski" i "Pierwszy kosmonauta" w Kulturze

"Hotel polski" w reżyserii Kamy Veymont to nieznana szerzej historia funkcjonowania Hotelu Polskiego na Długiej 29, który w latach 1943-44, po likwidacji warszawskiego getta, stał się ośrodkiem internowania dla Żydów ukrywających się po stronie aryjskiej.

"Pierwszy kosmonauta" Ignacego Szczepańskiego to wstrząsająca o pierwszych ludziach, którzy przekroczyli granicę kosmosu. "Prekursorem" był anonimowy kupiec narodowości żydowskiej. Działo się to w Dachau, 19 lat przed lotem Jurija Gagarina. W lutym 1942 roku doktorzy medycyny lotniczej Zygmunt Rascher, Zygfryd Ruff i Wolfgang Romberg rozpoczęli trwające blisko rok badania nad zagadnieniem lotu na dużych wysokościach w obozie koncentracyjnym Dachau. W dostarczonej z Zakładu Badań Lotniczych z Berlina komorze ciśnień zamontowanej na samochodowej przyczepie symulowano wysokości 8, 10, 15, 18, i 21 kilometrów. Do eksperymentu wykorzystano ponad 200 więźniów, około 80 z nich straciło przy tym życie. W raporcie przygotowanym w lipcu 1942 roku dla Himmlera spisano prawa odkryte podczas pierwszych badań: "Krzepnienie krwi nie występuje jeszcze na wysokości 21 kilometrów", "W samolocie zaopatrzonym w kabinę ciśnieniową nie istnieje teoretycznie dla człowieka żadna granica w osiąganiu dowolnej wysokości wzniesień". Wyniki tych eksperymentów wykorzystane zostały po wojnie w publikacjach z dziedziny medycyny lotniczej i kosmicznej. Korzystał z nich prof. Hubertus Strughold, niemiecki uczony wywieziony w roku 1947 do USA, gdzie został współpracownikiem Ośrodka Medycznego Amerykańskich Sił Powietrznych, a potem Ośrodka Medycznego NASA. Strughold nigdy nie był w Dachau i nie oglądał przeprowadzanych tam eksperymentów, niemniej znał je z codziennych raportów Zygfryda Ruffa. Razem z Ruffem opublikował "Kompendium Medycyny Lotniczej", zawarty tam opis i fotografia komory ciśnień zamontowanej w samochodzie wskazują, że autorzy korzystali z raportów z Dachau. Także w "Aerospace Medicine" opublikowanej w USA w 1961 roku prof. Strughold pisze o szczególnej kabinie kosmicznej, w której ciśnienie jest sztucznie utrzymywane i wyrównywane od wewnątrz. "Ten typ kabiny, niezależnej od otaczającej atmosfery, nie zna ograniczeń wysokociśnieniowych. Daje nam ona zielone światło w kosmos".