Pola Negri: Nasza hollywoodzka gwiazda

Fascynowała swoim życiem prywatnym, które obrosło tyloma legendami, że dziś trudno oddzielić fakty od fikcji. Czy rzeczywiście przechadzała się po Bulwarze Zachodzącego Słońca z lampartem na smyczy? Czy jej limuzyna miała klamki z kości słoniowej, a podłoga jej garderoby była usiana płatkami orchidei? Czy toczyła bezwzględną rywalizację z Glorią Swanson i romansowała z Charlie Chaplinem? Czy była jedną z najbogatszych gwiazd kina niemego, zarabiając milion dolarów rocznie? Spory budziła nawet data jej urodzenia.


Pola Negri w filmie "Niewolnica zmysłów". Fot. LTK im. Poli Negri

Na świat przyszła jako Apolonia Chałupec. Pomysł na artystyczny pseudonim podsunęła jej ponoć lektura wierszy włoskiej poetki Ady Negri. Początkowo marzyła o karierze w balecie, ale marzenia te przekreśliła gruźlica, na którą Pola chorowała jako nastolatka. Alternatywą stała się kariera aktorska. W spełnieniu tego marzenia pomógł jej Kazimierz Hulewicz, który pełnił funkcję wicedyrektora Warszawskich Teatrów Rządowych. Dzięki jego kontaktom Pola zadebiutowała na scenie w 1912 roku rolą Anieli w inscenizacji „Ślubów panieńskich” w warszawskim Teatrze Małym.

Kazimierz Hulewicz napisał także scenariusz „Niewolnicy zmysłów” (1914), pierwszego występu Poli Negri przed kamerą. Zagrała prostą dziewczynę, córkę ślusarza, która robi karierę jako tancerka, porzuca narzeczonego, znajduje sobie bogatego kochanka, używa życia, by w finale zginąć z ręki eks-narzeczonego. Wyreżyserowany przez Jana Pawłowskiego dla warszawskiej wytwórni Sfinks, film odniósł sukces wśród publiczności. Podobnie, jak kolejne ekranowe produkcje Negri –  „Żona” (1915), gdzie jej bohaterka, by ratować karierę zawodową męża, ulega jego zwierzchnikowi, czy „Bestia” (1917), gdzie Negri zagrała gwiazdę kabaretu i ozdobę półświatka. Już te pierwsze filmy ukształtowały ekranowe emploi Poli Negri – jako kobiety uwodzicielskiej, niebezpiecznej, niszczycielskiej. Umocniły go filmy, które kręciła w Niemczech. Najpierw dla wytwórni Saturn, potem dla słynnej UFA. Najważniejsze wyreżyserował Ernst Lubitsch – „Oczy mumii Ma” (1918), „Carmen” (1918), „Sumurun” (1920), a przede wszystkim "Madame DuBarry" (1919).



Ten film wylansował modę na Polę Negri także za Atlantykiem. „Madame Dubarry” odniosła w Stanach Zjednoczonych zawrotny sukces. Zaledwie w ciągu tygodnia film obejrzało ponad 100 tysięcy osób. Skutecznie przełamał amerykańskie embargo na niemieckie produkcje. Najpierw, w 1921 roku, Hollywood ściągnął do siebie Lubitscha. W 1922 roku do Ameryki przyjechała Pola Negri. Kontrakt z wytwórnią Paramount gwarantował jej trzy tysiące dolarów tygodniowo. Rok później stawka wzrosła już do 10 tysięcy dolarów za tydzień, bo filmy z Polą Negri okazały się prawdziwą żyłą złota.

Spece od promocji z Paramount wyprodukowali dla słowiańskiej gwiazdy „stosowny” życiorys. Pola Negri miała być córką zubożałej księżnej i cygańskiego skrzypka, a jej dzieciństwo miało upłynąć wśród syberyjskich niedźwiedzi. Filmowe role były równie egzotyczne – Cyganka w „Hiszpańskiej tancerce” (1923), latynoska piękność Carmelita De Bordoba w „Napiętnowanej”, Claire - królowa paryskiego półświatka w „Czarnej Lu” (1924), hiszpańska tancerka Mariposa w „Czarodziejce” (1925), europejska księżna Eleonora Natatorini w „Bezwstydnej kobiecie” (1925), baronowa Gerda Wallentin  w „Podwójnym życiu” (1928). Z Lubitschem Negri nakręciła w Stanach Zjednoczonych tylko jeden film – „Cesarzową” (1924). Zagrała w nim skorą do flirtów władczynię fikcyjnego bałkańskiego królestwa.


Jednak kontrakt Negri z Paramount nie został odnowiony. Popularny jest pogląd, że to rewolucja dźwiękowa zniszczyła hollywoodzką karierę aktorki. Publiczności amerykańskiej miał się nie spodobać mocny polski akcent, z jakim Negri mówiła. Wydaje się to jednak mało prawdopodobne skoro w 1932 roku hitem w USA stała się śpiewana przez nią piosenka „Paradise” (z filmu „Na rozkaz kobiety”). Problemem był raczej image aktorki. Jej ekstrawagancki styl życia i nagłaśniane przez prasę romanse przesłoniły aktorskie dokonania, a w pewnym momencie zaczęły denerwować. Nie przysłużył się romans z Rudolphem Valentino. W histerycznych reakcjach Negri na pogrzebie gwiazdora wielu dopatrywało się autopromocji w złym guście. Zaszkodził też ślub z gruzińskim księciem. Fanki Valentino uznały, że wychodząc za mąż Pola Negri zdradziła jego pamięć.

W latach 30. Pola Negri występowała głównie w filmach niemieckich (m. in. „Mazurek”, „Pobożne kłamstwo”). W czasie wojny wróciła do Stanów i do Hollywood, ale nie udało jej się odbudować kariery. W połowie lat 40. wycofała się z kina na dobre. Aktorską emeryturę zawiesiła tylko raz, by wystąpić w „Księżycowych prządkach” (1964).