Przekleństwa młodości

Dzień po gorzkim rozczarowaniu, jakim dla większości widzów okazał się długo oczekiwany film Nicolasa Windinga Refna, „Tylko Bóg wybacza”, w Konkursie Głównym pojawił się wreszcie obraz, który według wielu zasłużył na najwyższą nagrodę – zachwycający „La vie d'Adele” Abdellatifa Kechiche’a.

Jeśli na tegorocznym festiwalu w Berlinie królowały kobiety, to na 66. Festiwalu w Cannes zdecydowany prym wiodą męskie historie. Większość obrazów prezentowanych w Konkursie Głównym w szczątkowej formie wprowadzało na ekran kobiety, a niektóre – jak choćby gorąco oklaskiwany film Stevena Soderbergha – w całości poświęcone są mężczyznom. Również dwa tytuły typowane jako najmocniejsi jak dotąd kandydaci do Złotej Palmy, czyli nowa produkcja braci Coen i „La Grande Bellezza” Paolo Sorrentino przyglądają się męskiemu światu, w którym kobiety stanowią tło opowieści, są tylko atrakcyjnym dodatkiem do bohaterów.


Kadr z filmu "La vie d'Adele". Fot. festival-cannes.fr

Najnowsza odsłona Konkursu Głównego wreszcie skonfrontowała nas z mocnymi i intrygującymi przedstawicielkami płci pięknej. Prawdziwym olśnieniem okazał się nowy film jednego z najzdolniejszych europejskich autorów – Abdellatifa Kechiche’a, „La vie d’Adele”. Francuski reżyser tunezyjskiego pochodzenia, ceniony m.in. za „Tajemnicę ziarna” i „Czarną Wenus”, przywiózł do Cannes obraz, na jaki wielu czekało. Trzygodzinna opowieść o dojrzewaniu nastolatki odkrywającej w sobie lesbijskie skłonności, jest poprowadzona tak sprawnie, że czas projekcji mija w mgnieniu oka. Od pierwszego do ostatniego ujęcia ta niezwykła historia miłosna porywa, wciągając nas w świat, któremu trudno się oprzeć i trudno go porzucić od razu po seansie. Kamera przesuwa się subtelnie po twarzach bohaterek (fenomenalne kreacje nieznanej jeszcze Adele Exarchopoulos i gwiazdy francuskiego kina, Léi Seydoux), rejestrując ich rzeczywistość w wymiarze jeden do jeden: bez skrótów, nawiasów i upiększeń. Portrety obu dziewczyn są budowane skrupulatnie od pierwszej sceny – nie umyka nam żaden ich gest, ruch, ani słowo.

Kechiche już po raz drugi wziął na warsztat temat dojrzewania i młodzieńczego poszukiwania tożsamości. Wcześniej w znakomitym „Uniku” przyglądał się emocjom nastoletniego chłopaka zakochanego w koleżance ze szkoły, tym razem jego kamera towarzyszy dziewczynie, dla której pierwszym krokiem do dojrzałości jest związek z dziewczyną. Ten filmowy dziennik dojrzewania olśniewa subtelnością, z jaką reżyser przenosi na ekran dziewczęce uczucia. Nie ma w jego obrazie częstego dla wizji młodości przerysowania, sztuczności czy przesady. Dzieło Kechiche’a trafnie przenosi na drugą stronę ekranu to, co jest w tym temacie najtrudniejsze do uchwycenia: burzliwą gęstość rodzących się uczuć, trudną niepewność życiowych decyzji, delikatną granicę między bolesną obsesją i słodkim miłosnym odurzeniem.


Kadr z filmu "We Are What We Are". Fot. festival-cannes.fr

O ile nowy film francuskiego mistrza kameralnych dramatów zakorzeniony jest w realizmie, o tyle dwie inne świetnie opowiedziane historie dojrzewania, które pojawiły się na festiwalu, celnie wykorzystują surrealistyczny język groteski. Obie zostały zaprezentowane w cyklu Quinzaine des Réalisateurs, często wypełnionym ekranową  awangardą i znanym z promowania dzieł mniej znanych autorów. Amerykański „We Are What We Are” Jima Mickle’a z elektryzującą rolą młodej gwiazdy kina niezależnego, Julią Garner, to filmowy bildugnsorman z mrocznego pogranicza „Twin Peaks” i „Delicatessen”. Nastoletnia bohaterka pochodzi z rodziny o dość specyficznych skłonnościach: zgodnie ze swymi tajemniczymi wierzeniami, rodzice każą jej jeść mięso, wierząc, że w ten sposób podtrzymują rodową tradycję i kontakt z przodkami. Choć początkowo dziewczyna wydaje się przerażona tą krwawą praktyką, to w istocie coraz chętniej poddaje się krwawemu procederowi, który prowadzi ją do dojrzałości.

 
Kadr z filmu "Magic Magic". Fot. festival-cannes.fr

Nasycony czarnym humorem film amerykańskiego autora świetnie koresponduje z nowym obrazem Sebastiána Silvy, „Magic Magic”. Chilijski reżyser, znany w Polsce jako autor komediodramatu „Służąca”, tym razem opowiedział historię w iście Hitchcockowskim stylu. Bohaterami jego thrillera (zręcznie przy tym meandrującego między dramatem i komedią) jest grupa nastolatków, spędzających weekend na działce. Jedna z dziewczyn staje się ofiarą żartów kolegi (znakomity Michael Cera), które stopniowo prowadzą ją do obłędu. Granica między jej przerażającymi wizjami i równie upiorną rzeczywistością stopniowo się zaciera. Silva zręcznie obraca swoim filmowym światem, nie dając historii jasnego finału i pozostawiając widzów w niepewności aż do końca. Podobnie jak u Kechiche’a i Mickle’a, konfrontacja z młodością wydaje się w jego historii przełomem, który nie tylko otwiera nas na nowe doświadczenia, ale też ma w sobie posmak szaleństwa.