Berlinale 2013: Rodzinne portrety

Siódmy dzień festiwalu w Berlinie: to moment, gdy obejrzane filmy zaczynają żyć własnym życiem w pamięci widzów. Zapraszają do szukania podobieństw, wzorów i myśli przewodnich imprezy. Jednym z częściej powracających jest w tym roku motyw rodziny.

Wątek, który meandruje wśród berlińskich propozycji na różne sposoby i w wielu odsłonach. Stając się pretekstem do podróży w czasie i przestrzeni. Jedna z nich wiedzie do Grecji, gdzie spędzają wakacje Celine i Jesse, bohaterowie trzeciej części trylogii Richarda Linklatera. Po latach fascynacji na odległość Francuzka i Amerykanin decydują się na wspólne życie. Ich relacja od fazy romantycznych uniesień ewoluuje w poważny związek. Trudno oprzeć się wrażeniu, że para grana przez Julie Delpy i Ethana Hawke’a dojrzewa wraz z reżyserem i aktorami. Tak autentyczne wydają się rozmowy postaci, tak bliskie ich konflikty. Tak bardzo cieszy fakt, że nadal okazują sobie czułość i potrafią ze sobą flirtować. Gdyby "Before Midnight" znalazł się w Konkursie Głównym (a nie jedynie wśród pokazów specjalnych), z pewnością byłby mocnym kandydatem do Złotego Niedźwiedzia.


Kadr z filmu "Yesterday Never Ends". Fot. Belinale

Podobnie jak "Yesterday Never Ends" (sekcja Panorama) w reżyserii Isabel Coixet, utrzymany w minimalistycznej konwencji dramat byłego małżeństwa, które zmaga się z utratą dziecka. Ona (Candela Pena) i on (Javier Cámara) spotykają się po pięciu latach, by podpisać zgodę na przeniesienie zwłok ich zmarłego syna. Jest rok 2017, Hiszpania nadal zmaga się ze skutkami kryzysu finansowego, pogrążona w moralnej degrengoladzie. Nic dziwnego, że w tym świecie niszczy się cmentarze, by budować kolejne centra rozrywki. Ogólnonarodowy impas zostaje rozegrany na gruncie bliskiej niegdyś relacji, a narracja prawie w całości rozwija się w dialogu pomiędzy postaciami. Przegadany jak wczesne dzieła katalońskiej artystki, "Yesterday Never Ends" ma w sobie jednak niezwykłą siłę szczerej spowiedzi.


Bohaterka filmu "Salma". Fot. Berlinale

Szokujące wyznanie przygotowała dla widzów także Kim Longinotto, autorka dokumentalnej "Salmy" (Panorama). Brytyjska reżyserka przybywa do indyjskiej prowincji Tamil Nadu, by wysłuchać opowieści miejscowej poetki. Kobiety, która wychowała się w islamskiej społeczności i, nie mogąc znieść jej surowych reguł, zaczęła szukać ucieczki w pisaniu. Historia Salmy to życiorys wielu jej podobnych: pozbawianych możliwości zdobywania wykształcenia, zmuszanych do wczesnych małżeństw, zamykanych przed światem Hindusek. Śledząc proces emancypacji bohaterki, przyglądamy się także członkom jej rodziny. O ile Salma prędko wyrasta na liderkę miejscowych kobiet, mężczyźni wciąż patrzą na nią nieufnie. W odważnej postawie poetki hańbę widzą nawet jej synowie. Wprawdzie podczas spotkania z publicznością, pisarka zapewniała, że praca nad filmem zbliżyła jej rodzinę, ale widzowie pozostali nieprzekonani. Zasłuchani w echo słów, które padały z ekranu. Męskich tyrad mylących miłość i szacunek z wyzyskiem i zniewoleniem.