Nitroakcja to akcja Filmoteki Narodowej prowadzona pod hasłem „Przygarniamy stare filmy”. Czy masz w domu zabytkowy film?
Filmoteka Narodowa jest jedyną instytucją w Polsce, która w sposób profesjonalny gromadzi, konserwuje i digitalizuje stare przedwojenne materiały filmowe. W ciągu ponad pięćdziesięcioletniej działalności instytucji tej udało się odnaleźć w różnych miejscach i uratować 159 przedwojennych filmów fabularnych oraz dziesiątki przedwojennych filmów dokumentalnych. Wszystkie po wojnie uznawane były za zaginione. Wciąż jednak stanowi to tylko część produkcji przedwojennej kinematografii polskiej – z fabularnych filmów niemych zachowało się do dziś zaledwie 5 proc. tytułów, z fabularnych filmów dźwiękowych – 70 proc. Losy tych filmów w czasie II wojny światowej i po wojnie były różne – wiele z nich uratowało się cudem, bo były ukrywane i przechowywane przez osoby prywatne w kraju, ale także za granicą. Filmoteka Narodowa ogłasza Nitroakcję, która ma wspierać odnajdywanie starych filmów.
Filmograf Filmoteki Narodowej Michał Pieńkowski z wizytą u Pani Agaty Szkarłat, fot. Filmoteka Narodowa
Zwracamy się do wszystkich o pomoc w poszukiwaniach starych taśm filmowych. One mogą być wszędzie – w starych budynkach, mieszkaniach, piwnicach, szafach, na strychach, a nawet wśród różnych przedmiotów pochodzących sprzed wojny. Mogą być zamknięte w metalowych okrągłych pudełkach, ale mogą być też „luzem” w małych rolkach. Nawet kawałek takiej taśmy może mieć wartość bezcenną – może być fragmentem nieznanego dziś filmu, może też stanowić uzupełnienie filmu, który odnalazł się kiedyś jako niekompletny. Ogłaszamy Nitroakcję, bo skłaniają nas do niej dwa ostatnie sensacyjne odkrycia filmowe dokonane przez osoby prywatne.
W roku 2009 do Filmoteki Narodowej zgłosił się Jan M. Łysko, który podczas remontu mieszkania w Krakowie znalazł w piwnicy dwa zakurzone metalowe pudełka z taśmą filmową. Po oględzinach materiału okazało się, że mamy w rękach prawdziwy skarb – fragment polskiego filmu z roku 1913 Kościuszko pod Racławicami, który w roku 1927 po przeróbkach trafił do kin pod zmienionym tytułem Bitwa pod Racławicami. Identyfikację utrudniał brak jakichkolwiek napisów czołowych oraz znaczny stopień zniszczenia materiału. Dzisiejsza technologia cyfrowa pozwala jednak na pełną rekonstrukcję tego zabytku. Dzięki Janowi M. Łysko historia polskiej kinematografii została uzupełniona o jeden z najstarszych filmów.
W roku 2006 do Filmoteki Narodowej zgłosiła się Agata Szkarłat z Wrocławia, która w materiałach odziedziczonych po dziadku znalazła 18 rolek taśmy filmowej różnej wielkości. Okazało się, że są to fragmenty pierwszej ekranizacji "Pana Tadeusza" z roku 1928 w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego. Do tego czasu istniała w Filmotece Narodowej niekompletna kopia tego filmu. Dzięki odkryciu Agaty Szkarłat niemą wersję "Pana Tadeusza" można w znaczący sposób uzupełnić. Film nadal jednak pozostaje niekompletny. "Pan Tadeusz", jeden z najważniejszych polskich filmów przedwojennych, jest obecnie rekonstruowany w ramach projektu „Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”. Jego uroczysta repremiera odbędzie się 9 listopada 2012 roku. Będzie to wydarzenie bez precedensu – obejrzymy nieznane od czasów wojny fragmenty pierwszej ekranizacji Pana Tadeusza!
Szczegóły Nitroakcji już wkrótce! Więcej informacji na http://nitrofilm.pl