"Człowiek z żelaza" na 50-lecie Nowojorskiego Festiwalu Filmowego

"Człowiek z żelaza" Andrzeja Wajdy to więcej niż świetny film, to wydarzenie - piszą autorzy noty w katalogu Nowojorskiego Festiwalu Filmowego.

Zdobywca Złotej Palmy w Cannes, nominowany do Oscara w 1981 roku, film Andrzeja Wajdy zostanie zaprezentowany w Nowym Jorku w cyklu "50-lecie Nowojorskiego Festiwalu Filmowego".


Krystyna Janda, Jerzy Radziwiłłowicz w filmie "Człowiek z żelaza", fot. ZF TOR

Obraz został zrealizowany w okresie ograniczonej działalności cenzury - pomiędzy rokiem 1980 i wprowadzeniem stanu wojennego w grudniu 1981. Zawiera obraz tego, czym był strajk w Stoczni Gdańskiej, a także tego, skąd wziął się opór polskich stoczniowców w 1980. Jak mówi Wajda, jest to film zrobiony na zamówienie, a o nakręcenie go  poprosili sami stoczniowcy.

-Teraz, w roku 1980, mogłem już filmować scenę z drzwiami, na których demonstranci niosa ciało zabitego robotnika. Tę samą, która w roku 1976 miała kończyć film "Człowiek z marmuru". Mogłem, gdyż za tym filmem stał wielomilionowy związek "Solidarność", który w razie potrzeby gotów był bronić mojego filmu. - pisze Wajda w książce "Moje filmy".

W filmie następcą Mateusza Birkuta z "Człowieka z marmuru" jest jego syn, Maciek Tomczyk, działacz opozycji przedsierpniowej i robotnik w Stoczni Gdańskiej. Jego losy splotły się też z losami bohaterki poprzedniego filmu, Agnieszki, która straciła możliwość pracy w zawodzie reżysera, i tak jak Tomczyk zaangażowała się w działalność w Wolnych Związkach Zawodowych. W chwili, gdy rozgrywa się akcja filmu, Tomczyk jest jednym z tych, którzy dali sygnał do strajku w Stoczni, a jego żona Agnieszka, jako osoba wspomagająca strajk, znajduje się w areszcie. Losy obojga oraz ich przeszłość rodzinna, w tym śmierć Mateusza Birkuta w grudniu 1970 roku, poznajemy oczami dziennikarza telewizyjnego Winkela, który ma skompromitować Tomczyka. Winkel jednak staje po stronie strajkujących stoczniowców. W "Człowieku z żelaza"  jest wiele odwołań do ruchu Solidarności - epizody grają tu m.in. Anna Walentynowicz i Lech Wałęsa, pojawiają się też fragmenty kronik ze strajku w Stoczni Gdańskiej.

"Człowiek z żelaza" zostanie pokazany w Walter Reade Theater w Nowym Jorku 28 lutego 2012 w ramach 50-lecia Nowojorskiego Festiwalu Filmowego (50 Years of the New York Film Festival). W tym roku film Wajdy zostanie zaprezentowany obok dzieł innych twórców Jonathana Demme, Errola Morrisa i François Truffaut.