28 listopada, w Kinotece miał miejsce uroczysty finał konkursu "Rówieśnicy", adresowanego do uczniów szkół ponadpodstawowych. Jego celem było skierowanie uwagi młodzieży w stronę rówieśników, którzy w latach 1945-1989 walczyli o niepodległość i suwerenność państwa, brali udział w niezależnej działalności kulturalnej, i nie zgadzali się na narzuconą rzeczywistość. Na konkurs wpłynęło 70 prac. Cel został osiągnięty. Autorzy najlepszych sześciu scenariuszy wzięli udział w warsztatach filmowych realizowanych we współpracy z Państwową Wyższą Szkołą Filmową Telewizyjną i Teatralną w Łodzi.
Efektem współpracy młodych ludzi z filmowcami jest sześć różnych etiud. Wszystkie dotyczą bohaterów będących nastolatkami w czasach stalinowskich. Filmy, dzięki którym spotykają się dwa pokolenia, opowiadają o przesłuchaniach przez UB ("Droga do wolności"), o ulotkach drukowanych na zabawkowej drukarence ("Bajka"), spotkaniach samokształcących odbywających się w lasach i wąwozach ziemi sandomierskiej("Młode Białe Orły") czy młodzieżowej organizacji partyzanckiej ("Cena wolności").
Uczestnicy konkursu pokazują swoich bohaterów dzisiaj, pytają o wydarzenia z przeszłości.
Bohaterem filmu "Spotkanie", laureata I nagrody w kategorii szkół ponadgimnazjalnych jest pan Waldemar Kruszyński (ur. 1928) który w czasie II wojny światowej był w oddziałach partyzanckich na Lubelszczyźnie. Po wojnie działał w tzw. drugiej konspiracji. W latach czterdziestych XX w. był członkiem "bandy Hołuba". Grupa liczyła jedenaście osób i działała na terenie Szczecina w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość Ruchu Oporu AK. Członków grupy aresztowano skazano na wieloletnie więzienie. Waldemarowi udało się uciec. 28 lutego 1947 r. skorzystał z ogłoszonej amnestii i ujawnił się. Autorki filmu konfrontują bohatera z wydarzeniami sprzed lat za pomocą szkolnej inscenizacji.
Portal Filmowy: W swoim filmie pytacie bohatera, co mu daje wspominanie przeszłości, a co Wam dało?
Jak trafiłyście na swojego bohatera?
Pan Waldemar przychodził do nas do gimnazjum i mieliśmy z nim zajęcia. Później zgodził się na wywiad, w końcu na napisanie książki, a w końcu na film.
Wasze plany na przyszłość?
Pan Waldemar skierował kilka słów do zebranej młodzieży: pamiętajcie, żyjcie dla innych, pomagajcie ludziom, którzy tego potrzebują, nie ma większej przyjemności.
Nagrodzeni uczniowie zorganizowali w Suwałkach szeroką akcję
promującą bohatera. M.in. przeprowadzili ankietę wśród
mieszkańców, przygotowali kilka wystaw, odbyły się specjalne lekcje, a
materiały o bohaterze umieszczone zostały w lokalnych mediach. Rozmawialiśmy z jednym z Kacprem, członkiem zwycięskiej ekipy.
Portal Filmowy: Czy gdybyś wtedy żył, zrobił byś to samo co bohater waszego filmu - Maryś, rzucił się do walki, głową naprzód?
Kacper Rozmysłowski: Często zadawałem sobie takie pytanie i myślę, że znalazłbym w sobie coś takiego, żeby to zrobić, a przynajmniej wydaje mi się, że taka jest, taka byłaby moja powinność, żeby chwycić za broń i iść do lasu czy na front. Może byłaby to głupia śmierć, zawsze głupio jeśli umiera młody człowiek, który mógłby zrobić tyle różnych rzeczy, ale jeśli sytuacja by tego wymagała...
Działam aktywnie w związku harcerskim – promujemy postać Mariana Piekarskiego, bohatera naszego filmu. Nie kryję się z tym, że jestem Polakiem i coraz to nowych ludzi wychowuje w duchu patriotycznym.
A co to jest „duch patriotyczny“?
To jest coś takiego co w nas siedzi i nie pozwala zapomnieć o Ojczyźnie, żeby robić to, co dla niej jest najważniejsze i poświęcać się dla niej.
Uczestnicy konkursu i bohaterowie ich filmów, fot. Muzeum Historii Polski/Photopass
O pracy z młodymi ludźmi opowiada Maciej Drygas, opiekun artystyczny filmowych projektów:
Ta praca była dwuetapowa, pierwszy etap to był konkurs historyczny, na który wpłynęło mnóstwo prac, większość z nich bardzo ciekawych, ponieważ młodzież wydobywa w nich bohaterów lokalnych – ze swojego miasta, środowiska czy ulicy, o których byśmy się nie dowiedzieli gdyby nie ten konkurs. To jest wartością - dokumentowanie czegoś, co nie weszło do naszej wielkiej historii, tej zbadanej. Ci młodzi ludzie, którzy działali w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, za takie wydawałoby się niewielkie gesty sprzeciwu dostawali potwornie niewspółmierne wyroki.
Drugi etap to była wielka niewiadoma - przyszli młodzi ludzie którzy nigdy nie mieli do czynienia z filmem. Na początku starałem się im opowiedzieć na czym polega istota języka filmowego, w formie szalenie pobieżnej, przecież w szkole studenci słuchają o tym przez pięć lat. Bardzo nieprostym było wydobycie z każdej tej historii pewnego pomysłu na stworzenie klucza dramaturgicznego. Później dołączyliśmy do współpracy naszych operatorów szkolnych i montażystów, więc wspólnie pracowaliśmy nad tym dziedzictwem.
Trudno mi powiedzieć, czy te filmy nam się udały, bo jestem z nimi bardzo emocjonalnie związany, i z bohaterami, których wszyscy polubiliśmy. Mam nadzieję, że tak, że tworzą pewną kolekcję i wartością tej kolekcji jest również to, że te filmy były realizowane przez tak młodych ludzi.
I jeszcze jedno: za każdą z tych grup stoją nauczyciele, to jest niewyobrażalnie ważne. Ja pamiętam ze swojej szkoły, że jeśli miałem charyzmatycznego nauczyciela, to on był w stanie zmieniać nasze losy. Tutaj bardzo się czuło, że za tymi młodymi ludźmi stoją poważni ludzie, którzy chcą coś w tym życiu więcej uczynić ponadto, że chodzą do pracy i wykonują ten swój ciężki zawód.
Więcej o bohaterach nagrodzonych filmów na stronie Muzeum Historii Polski:
http://www.muzhp.pl/konkursy/rowiesnicy.htm
WERDYKT JURY:
W kategorii szkół gimnazjalnych:
Jury postanowiło przyznać wyróżnienie
Zespołowi z Gimnazjum im. Jana
Pawła II w Miastku w składzie:Anna
Szabla, Agata Topolińska
Etiuda „Droga ku wolności”
Zdjęcia: Marcin Ściegliński, montaż: Paweł
Kowalik
Dwie równorzędne pierwsze nagrody:
Zespołowi z Gimnazjum nr 3 im. Józefa Pukowca w Rybniku w składzie:
Dagmara Kublik, Rafał Małkuch i Maksymilian Trybuś
Opiekun: Marek Franusiak
Etiuda „Bajka”
Zespołowi z Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach w składzie:
Opieka Grzegorz Kalejta
Etiuda: „I nie ma człowieka”.
W kategorii szkół ponadgimnazjalnych
Uczniom Zespołu Szkół nr 1 im. Władysława Grabskiego w Lublinie:
Marcinowi Dudkiewiczowi, Adamowi Hajdukowi, Damianowi Michałkowi, pod opieką Zofii Kukiełki.
Etiuda „Cena wolności”
Zdjęcia: Daniel Wawrzyniak, Edward Hajduk; montaż: Maciej Szydłowski
Uczennicom II Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Sandomierzu:
Kindze Fiuk, Darii Gorczycy i Wiktorii Jarosz
Etiuda o organizacji Młode Białe Orły.
Opiekunem zespołu jest Artur Brzozowski.
Zdjęcia Arkadiusz Żyłka, montaż: Katarzyna Boniecka.
Jury postanowiło przyznać I nagrodę w kategorii szkół ponadgimnazjalnych:
Sylwii Księżopolskiej i Patrycji Szlifirskiej, pod opieką Anny Krzykowskiej.
Etiuda „Spotkanie”
zdjęcia i montaż Łukasz Dębski.
Nagroda publiczności – etiuda „Spotkanie”