Kino na Granicy: Czesi rozliczają komunizm

Pokazany na otwarcie 15. Kina na Granicy w Cieszynie "W cieniu" Davida Ondricka to najważniejszy czeski film ubiegłego roku i, obok "Gorejącego krzewu" Agnieszki Holland, kolejna filmowa próba rozliczenia się naszych południowych sąsiadów z demonami komunizmu. Obie produkcje powstały przy współudziale Polaków.

"W cieniu" to udana próba zmierzenia się z kinem gatunkowym. Obraz Ondricka nawiązuje do tradycji kina noir i w tej estetyce rzuca światło na historię represji wobec mniejszości żydowskiej w Czechach na początku lat 50. XX wieku. Ivan Trojan wciela się w rolę Hakla - kapitana policji, który prowadzi śledztwo w sprawie kradzieży kosztowności, o którą podejrzany jest jeden z członków praskiej gminy żydowskiej. Gdy sprawę przejmuje Służba Bezpieczeństwa, która we współpracy z przybyłym z Niemiec majorem Zenke (Sebastian Koch) rozpracowuje rzekomy plan finansowania przez międzynarodową społeczność żydowską działań wojennych w Palestynie, Hakl postanawia kontynuować śledztwo na własną rękę. Spisek, który odkryje, okaże się być dużo poważniejszy, niż się spodziewał.


Kadr z filmu  "W cieniu", fot. Centrala Sp. z o.o.

Ondricek, podobnie jak Agnieszka Holland (jej "Gorejący krzew" niestety nie trafił do programu KnG), do konfrontacji z mrokami historii nie wybiera oczywistych narodowych bohaterów, lecz zwykłych ludzi będących ofiarami komunizmu. "W cieniu" pokazuje nam perfidię systemu, który dla osiągnięcia "wyższych" politycznych celów fabrykował dowody i skazywał na śmierć niewinnych obywateli.

Film Ondricka był czeskim kandydatem do Oscara, a w samych Czechach uznany został najlepszym filmem ubiegłego roku. Co istotne, obraz ten to kolejny przykład coraz częściej ostatnimi czasy producenckiej współpracy polsko-czeskiej. Ze strony polskiej film produkowała Centrala Sp. z o. o., a w produkcji uczestniczyły Odra-Film (ze środków Dolnośląskiego Konkursu Filmowego), Krakowskie Biuro Festiwalowe i miasto Łódź.  Realizację "W cieniu" współfinansował  Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Ponury, deszczowy klimat filmu to zasługa znakomitego polskiego operatora Adama Sikory, którego pracę wychwalał, obecny na otwarciu David Ondricek. - Gdy w 2000 roku oglądałem film "Samotni", który bardzo mi się podobał, nie przypuszczałem, że 12 lat później będę pracował z jego reżyserem - nie pozostał mu dłużny w komplementach Adam Sikora. Reżyser "W cieniu" podkreślał, że nadał swojemu filmowi cechy współczesnego thrilera, tak aby film pomimo tego, iż jest osadzony w latach 50- tych XX wieku , był zrozumiały dla dzisiejszych widzów. Wśród obrazów, które wpłynęły na kształt filmu jednym tchem wymieniał natomiast "Psychozę" Hitchcocka, "Łowcę androidów" Ridleya Scotta i "Siedem" Davida Finchera.

David Odricek wraz ze swoim ojcem - słynnym operatorem Miroslavem - mają na tegorocznym Kinie na Granicy wspólną retrospektywę. W programie festiwalu znalazły się także jeszcze jeden film zrealizowany z udziałem Adama Sikory - to "Wszystkie kobiety Mateusza" Artura "Barona" Więcka, do którego zdjęcia realizowane były zresztą w Cieszynie.

15. edycja Kina na Granicy potrwa do 5 maja.