O wolności w Azji na Festiwalu Pięć Smaków

Chiny, Kambodża, Malezja, Tybet i Birma to kraje, w których problemy zagłębili się twórcy filmów sekcji Wolność w Azji, dedykowanej filmom zaangażowanym społecznie. Obok projekcji, ważnym punktem programu będą debaty.
 

Kluczową sprawą dla organizatorów było, aby filmy prezentowane w sekcji naprawdę pokazywały Azję oczami jej mieszkańców. „Powstało i cały czas powstaje, wiele filmów o Azji zrobionych przez Europejczyków czy Amerykanów." - mówi dyrektor festiwalu Jakub Królikowski. - Większość z nich, ponieważ robione są z perspektywy Zachodniej, niestety, naszym zdaniem, nieco wypacza obraz Azji. Często można odczuć w nich nuty postkolonialne albo przesadne wartościowanie i ocenianie czyli postawy, które w świecie Dalekiego Wschodu są znacznie mniej obecne niż w cywilizacjach Zachodnich. Na szczęście powstają też filmy o tematyce społecznej, dotyczące praw człowieka, zrealizowane przez samych Azjatów. I to są inne filmy, płynie z nich inny obraz, inny przekaz. Uznaliśmy, że warto poświęcić im osobną sekcję w programie festiwalu i porozmawiać o Azji przez ich pryzmat.


"Duch, pan piekielnej kaźni", fot. Festiwal Filmowy Pięć Smaków

Stąd w programie sekcji Wolność w Azji znalazł się m.in. dokumentalny wywiad-rzeka z jedynym do tej pory przywódcą Czerwonych Khmerów, który został skazany przez międzynarodowy trybunał ONZ na karę dożywocia. "Duch, pan piekielnej kaźni" (Duch, le maître des forges de l'enfer / Duch, Master of the Forges of Hell, Kambodża, Francja 2011) w reżyserii Rithy Panha to spowiedź Kainga Gueka Eava alias "Duch", który, jako szef więzienia – katowni, odpowiedzialny jest za śmierć ponad 13 tys. ludzi.

Kolejną pozycją jest nowelowy "15Malezja" (15Malaysia, Malezja 2009) – 15 kilkuminutowych filmów, w których młode pokolenie malezyjskich reżyserów komentuje nie zawsze łatwą rzeczywistość swojego kraju. Producentem filmu jest znany piosenkarz, producent muzyczny, a także aktor dobrze znany widowni obrazów malezyjskiej nowej fali – Pete Teo.

Wyjątkowym punktem programu Wolności w Azji są dwa filmy represjonowanego w Chinach, uwięzionego w areszcie domowym, artysty, kuratora sztuki i architekta – Ai Weiweia. "Bardzo nam przykro" (So Sorry / Fei chang yi han, Chiny, 2012) jest dokumentacją utrudnianego przez rząd śledztwa prowadzonego przez Weiweia w związku z trzęsieniem ziemi w Syczuanie, podczas którego zginęła ogromna ilość dzieci przebywających w czasie katastrofy w szkołach. Artysta zadedykował tragedii wystawę w monachijskim Haus der Kunst.
 

"Bardzo nam przykro", Ai WeiWei, fot. mat. prasowe

Natomiast "Ordos 100" (Ordos 100 / Eerduosi 100, Chiny, 2012) jest przewrotną relacją z karkołomnego przedsięwzięcia, w którym 100 architektów z całego świata zdecydowało się zaprojektować domy o powierzchni 1000 m kw. każdy, dla ekskluzywnego osiedla umiejscowionego na pustyni w Mongolii.
Właśnie Ai Weiweiowi poświęcona będzie jedna z debat. Jej gośćmi będą m.in.: Maria Kruczkowska – dziennikarka pisząca o Chinach, która w 2010 roku znalazła się na czarnej liście władz chińskich i Magdalena Czechońska – sinolożka, autorka i współautorka artykułów o Chinach i chińskiej sztuce współczesnej, tłumaczka języka chińskiego i francuskiego, stażystka na Jiaotong University w Shanghaiu oraz praktykantka w Duolun Museum of Modern Art w Shanghaiu. Dyskusję poprowadzi sinolog, wykładowca Zakładu Sinologii Wydziału Orientalistycznego UW, pracownik Instytutu Adama Mickiewicza – dr Marcin Jakoby.
 
Nominowany do Tiger Award na festiwalu w Rotterdamie  "Powrót do Birmy"(Gui lái dí rén / Return to Burma, Tajwan 2011) autorstwa Midiego Z, jest pierwszym filmem, który został oficjalnie zrealizowany w Birmie. To na wpół autobiograficzna, paradokumentalna historia robotnika wracającego do rodzinnego kraju z emigracji. Odtwórca głównej roli, Wang Xing-hong, użyczający bohaterowi własnego nazwiska, będzie gościem Pięciu Smaków.
Ostatnim tytułem sekcji jest, znany już polskiej widowni dokument, "Tybet w pieśni" (Tibet in Song, Chiny 2009) Ngawanga Choephela – z jednej strony opowieść o zmaganiach Tybetańczyków z okupacją chińską, pokazana przez muzykę, z drugiej: historia uwięzienia reżysera, który przez chińskie władze niesłusznie został oskarżony w szpiegostwo w czasie kiedy zbierał materiały na temat rdzennej muzyki swojego kraju. Dzięki matce Choephela o jego uwolnienie apelowali artyści i politycy całego świata.
 

"Tybet w pieśni", fot. Festiwal Filmowy Pięć Smaków

Po seansie o problemach Tybetu debatować będą: mongolistka i tybetolożka, kierownik Zakładu Turkologii i Ludów Azji Środkowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego – dr Agata Bareja-Starzyńska, Włodzimierz Cieciura – adiunkt w Zakładzie Sinologii Uniwersytetu Warszawskiego, zajmujący się przede wszystkim najnowszą historią Chin, dziejami i kulturą chińskich muzułmanów oraz polityką etniczną Chin w okresie Republiki oraz po 1949 r., Ewa Paśnik – sinolożka, badaczka chińskiej mitologii oraz pierwotnych religii Chin i koordynator programu „Prawa człowieka w Tybecie" w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka – Adam Kozieł.
Partnerem sekcji Wolność w Azji jest Instytut Lecha Wałęsy. Debaty towarzyszące sekcji przygotowywane są we współpracy z Wydziałem Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, który w tym roku obchodzi 80 rocznicę działalności.
 
Festiwal Filmowy Pięć Smaków odbędzie się w Warszawie w dniach 24-30 października 2012 w kinach Muranów i Praha. Wrocławska odsłona wydarzenia będzie miała miejsce od 27 do 30 października w kinie Helios Nowe Horyzonty.

Organizatorem Pięciu Smaków jest Fundacja Sztuki Arteria.
Festiwal powstaje przy wsparciu Miasta Stołecznego Warszawy, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Biura Gospodarczego i Kulturalnego Tajpej, Ambasady Królestwa Tajlandii, Instytutu Lecha Wałęsy i FINAS Malezja.