PORTAL
start
Aktualności
Filmy polskie
Box office
Baza wiedzy
Książki filmowe
Dokument
Scenarzyści
Po godzinach
Blogi
Konkursy
SFP
start
Wydarzenia
Komunikaty
Pożegnania
Zostań członkiem SFP
Informacje
Dla członków SFP
Kontakt
ZAPA
www.zapa.org.pl
Komunikaty
Informacje
Zapisy do ZAPA
Kontakt
KINO KULTURA
www.kinokultura.pl
Aktualności
Informacje
Repertuar
Kontakt
STUDIO MUNKA
www.studiomunka.pl
Aktualności
Informacje
Zgłoś projekt
Kontakt
AKTORZY POLSCY
www.aktorzypolscy.pl
Aktualności
Informacje
Szukaj
Kontakt
FILMOWCY POLSCY
www.filmowcypolscy.pl
Aktualnosci
Informacje
Szukaj
Kontakt
MAGAZYN FILMOWY
start
O magazynie
Kontakt
STARA ŁAŹNIA
www.restauracjalaznia.pl
Aktualności
Informacje
Rezerwacja
Kontakt
PKMW
start
Aktualności
Filmy
O programie
Kontakt
Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
MENU
AKTUALNOŚCI
  18.01.2012
Aktor, kelner, powstaniec, właściciel pensjonatu, hodowca futrzaków… To tylko część życiorysu Adama Brodzisza, którego niezwyczajne losy przypomni łódzkie Muzeum Kinematografii. Wystawę można oglądać od 17 stycznia

W latach 30. XX wieku do przystojnego aktora wzdychają i kobiety, i dziewczęta. Powtarzają „Brodzisz, Brodzisz, omdlewam, gdy ty wchodzisz”. Zamawiają zdjęcia z autografem, wypytują dlaczego miał zły humor w Krynicy, albo kiedy odwiedzi Gniezno. Na podobne uwielbienie może liczyć tylko Eugeniusz Bodo…


Adam Brodzisz, fot. Muzeum Kinematografii

Brodzisz (w rzeczywistości Brudzisz) przychodzi na świat 19 lutego 1906 roku we Lwowie. Maturę zdaje w tamtejszym gimnazjum przyrodniczo-matematycznym, ale po ukończeniu, z wyróżnieniem, Instytutu Filmowego im. Biegańskiego w Warszawie, stolica pochłania go całkowicie. Tak jak film, do którego trafia dzięki konkursowi na najbardziej fotogeniczne twarze.

Debiutuje w 1928 roku niewielką rolą w „Przeznaczeniu” Janusza Stara, a już rok później przychodzi pierwsza główna  rola – w filmie „Z dnia na dzień” Józefa Lejtesa. Początek trzeciej dekady to „Uroda życia” Juliusza Gardana („Brodzisz grał opanowanie – swobodnie – jak dobry zagraniczny amant” – ocenia „Kino dla wszystkich”), "Na Sybir" Henryka Szaro, „Wiatr od morza” Kazimierza Czyńskiego. W czasie kręcenia ostatniej sceny na głowę spada mu zegar okrętowy. Wypadek okazuje się jednak na tyle niegroźny, że nie musi rezygnować z wyjazdu pod Paryż. Tam, w Joinville, gra w polskich wersjach filmów realizowanych przez Paramount Pictures. Tempo pracy jest obłędne – na jeden tytuł przypada 10 dni zdjęciowych. „Zasługa to sprężystej organizacji. Jak mi powiedziano,  że zdjęcia zaczynają się o 8 – to było murowane. Nikt się tam nigdy nie spóźnia” – wspomina Brodzisz.


Adam Brodzisz, Jadwiga Smosarska, "Na Sybir",  fot. Muzeum Kinematografii

We Francji Brodzisz porzuca nieme kino. „Praca dla filmu dźwiękowego jest niesłychanie uciążliwa, bo aktor musi się uczyć całej roboty na pamięć. Z pomocy suflera również nie można skorzystać , bo „bestia” mikrofon mógłby zdradzić” – opowiada o pracy przy „Niebezpiecznym raju” Ryszarda Ordyńskiego, w którym musi też walczyć ze 140 kilogramowym, czyli dwa razy cięższym od siebie, byłym atletą.  „Prosiłem Boga aby miał mnie w swojej opiece. Skończyło się na kilku guzach.” – opowiada.

Łatwiejsza okazuje się gra w „Świecie bez granic” Ordyńskiego. Brodzisz: - „Przyzwyczaiłem się już do tempa pracy i otrzaskałem z mikrofonem”.

Kolejne role umacniają mocną pozycję aktora. Na zdjęcia do „Głosu na pustyni” Michała Waszyńskiego, razem z plejadą gwiazd przedwojennego kina, udaje się do Algierii.  W „Młodym lesie” aktor „pięknie wygląda w czarnym uniformie szkolnym z owych czasów”. „Dziesięciu z Pawiaka” Ordyńskiego - „Brodzisz spisuje się doskonale”. W „Bezimiennych bohaterach” Waszyńskiego - „wielkim polskim dźwiękowcu” - jego aspirant Tulesza wynosi z płonącego starego budynku przyjaciela (Bodo). „Może zginąć, ale co znaczy niebezpieczeństwo wobec obowiązku ratowania przyjaciela” zachwyca się reporter. Z kolei "Pod twoją obronę" Lejtesa staje się jednym z najbardziej kasowych filmów 20-lecia.

Adam Brodzisz, fot. Muzeum Kinematografii

W 1938 roku z Marią Bogdą (tak jak on Lwowianką) zostają „królewską parą mody” na balu w Hotelu Europejskim. „Para tak pięknie dobrana w życiu i na ekranie, niechże króluje również w krainie mody” – życzy obojgu dziennikarka „Kina”. Partnerka Brodzisza (skądinąd finalistka wyborów Miss Polonia) budzi nie mniejszy zachwyt, niż on sam. I wśród kobiet - „Zdobi jej kształtną postać subtelny odcień bzowego crepe-mate urozmaicony paskiem i trenem ze srebrnej lamy. Doskonale zharmonizowane w barwie jest futro szynszylowe”. I mężczyzn: „Nawet Pani sobie nie wyobraża, co się działo po otrzymaniu fotek od Pani. Cała wiara marynarska zbiegła się do mnie. Krzyk i urwanie głowy. Rewolucja w Hiszpanii i wojna Japonii z Chinami nie zrobiły tyle wrzawy co pojawienie się fotek Marii Bogdy” – pisze marynarz.

Na balu Brodzisz zapowiada, że oboje pojawią się w „Kobietach na sprzedaż”: - „Zagram razem z żoną w tym samym filmie”. „A więc to małżeństwo Bogdy i Brodzisza trzymane przez dłuższy czas w sekrecie przestało być tajemnicą. Więc wielbiciele i wielbicielki zostali powiadomieni o tym mariażu” – emocjonuje się reporterka.

Wówczas są już małżeństwem od czterech lat. Mieszkają w zacisznym mieszkaniu na peryferiach Warszawy. Królestwo Brodzisza to jego ogród. Pojawiają się na okładkach filmowych pism i w wywiadach. Z nich można się dowiedzieć, że pasją aktora są lotnictwo, narty i tenis. I że jest przesądny. Pytany o „Rapsodię Bałtyku” mówi, że zaczyna drugi tuzin filmów. Jak ognia unika liczby „13”.


Adam Brodzisz, Jadwiga Smosarska, "Na Sybir",  fot. Muzeum Kinematografii

Rok 1939 przynosi Brodziszowi ostatnią znaczącą rolę: jednego z lotników w „Bogurodzicy” Jana Fethke i Henryka Korewickiego – kontynuacji popularnego "Pod twoją obronę" . I wojnę.

W czasie okupacji aktor zostaje kelnerem. Pracuje w restauracjach „Ziemiańska”, „Napoleonka” i „Eldorado”, a potem aż do lipca 1944 roku - w biurze. Bierze udział w Powstaniu Warszawskim (nosi pseudonim Bonza). Jest saperem, nadzoruje budowę umocnień. Wraz z innymi postaciami przedwojennej sceny (m.in. Mirą Zimińską, Hanną Brzezińską, czy Mieczysławem Foggiem) często występują dla mieszkańców walczącej stolicy – na podwórkach, w piwnicach, szpitalach polowych, świetlicach żołnierskich. Publiczność w rękach trzyma karabiny, u pasków ma przywieszone granaty.

Po upadku powstania przenosi się z żoną do Zakopanego. Prowadzą pensjonat Brodziszówka.

W PRL na wielkim ekranie pojawia się tylko dwa razy. Obowiązywały wówczas tzw. kategorie artystyczne. Brodzisz zaszeregowany został do drugiej kategorii - niższe stawki, niższy prestiż. Po raz ostatni pojawił się w 1955 roku w maleńkiej roli sędziego kolarskiego w nowelowych „Trzech startach”. Gra za to w teatrze objazdowym i Teatrze Polskim w Bielsku Białej.

W czerwcu 1961 roku wyjeżdża z żoną na tournée po USA. Po ostatnim przedstawieniu sztuki Gabrieli Zapolskiej„Skiz” decydują się na emigrację. Mieszkają w Los Angeles, ale z aktorstwem oboje nie mają już nic wspólnego. Brodzisz dorabia jako rysownik w firmie komputerowej, lecz ich głównym źródłem utrzymania staje się hodowla szynszyli. Na emeryturze przenoszą się do nieodległego Desert Hot Springs Sky Valley.


"Wiatr od morza" - Eugeniusz Bodo, Adam Brodzisz, fot. Muzeum Kinematografii

Adam Brodzisz umiera w 1986 roku. Pięć lat po żonie.

W Łodzi będzie można zobaczyć pamiątki z unikalnych zbiorów Muzeum Kinematografii (w tym podarowane przez rodzinę aktora): fotosy, zdjęcia z planów zdjęciowych, odznaczenie za udział w Powstaniu Warszawskim, kopie plakatów i fragmenty filmów z udziałem Brodzisza. To pierwsza z planowanych przez Muzeum ekspozycji poświęconych filmowi 20-lecia międzywojennego.


Korzystałem z przedwojennych czasopism „Kino” i „Kino dla wszystkich”, wspomnień Ewy Michałowskiej Walkiewicz oraz  Teodora Niewiarowskiego przytoczonych w „Gazecie” przez Jerzego S. Majewskiego.


Jakub Wiewiórski
Portalfilmowy.pl
Ostatnia aktualizacja:  31.12.2013
Zobacz również
Smakować życie. Kawalerowicz - w 90. rocznicę urodzin
Jerzy Kulej wychodzi ze szpitala
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024
Scroll