PORTAL
start
Aktualności
Filmy polskie
Box office
Baza wiedzy
Książki filmowe
Dokument
Scenarzyści
Po godzinach
Blogi
Konkursy
SFP
start
Wydarzenia
Komunikaty
Pożegnania
Zostań członkiem SFP
Informacje
Dla członków SFP
Kontakt
ZAPA
www.zapa.org.pl
Komunikaty
Informacje
Zapisy do ZAPA
Kontakt
KINO KULTURA
www.kinokultura.pl
Aktualności
Informacje
Repertuar
Kontakt
STUDIO MUNKA
www.studiomunka.pl
Aktualności
Informacje
Zgłoś projekt
Kontakt
AKTORZY POLSCY
www.aktorzypolscy.pl
Aktualności
Informacje
Szukaj
Kontakt
FILMOWCY POLSCY
www.filmowcypolscy.pl
Aktualnosci
Informacje
Szukaj
Kontakt
MAGAZYN FILMOWY
start
O magazynie
Kontakt
STARA ŁAŹNIA
www.restauracjalaznia.pl
Aktualności
Informacje
Rezerwacja
Kontakt
PKMW
start
Aktualności
Filmy
O programie
Kontakt
Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
MENU
W Filmotece Narodowej spoczywa blisko 160. bezcennych zabytków filmowych. Są to łatwopalne taśmy światłoczułe na podłożu „nitro”. „Mimo ubytków i uszkodzeń, stanowią one najcenniejszy, bo oryginalny materiał do cyfryzacji. Trzeba się z nią spieszyć, bowiem ich żywotność jest ograniczona”, pisał w Magazynie Filmowym SFP Andrzej Bukowiecki.
„Z zazdrością patrzyłem na pięknie odrestaurowane cyfrowo stare filmy amerykańskie czy niemieckie. Doszedłem do wniosku, że takie uwiecznienie na całe stulecia w nie mniejszym stopniu należy się przedwojennemu kinu polskiemu” – mówił w 2010 roku "Magazynowi" dyrektor Filmoteki Narodowej profesor Tadeusz Kowalski

19. października 2011 roku minister kultury Bogdan Zdrojewski i dyrektor Kowalski spotkali się, by podsumować dotychczasowe prace nad digitalizacją przedwojennych polskich filmów.

 
Minister kultury  Bogdan Zdrojewski i dyrektor Filmoteki Tadeusz Kowalski, fot. A. Wasilkiewicz, Filmoteka Narodowa, www.fn.org.pl

W czasie II wojny światowej straty, jakie poniosła polska kinematografia, były ogromne. Przestały istnieć wytwórnie i laboratoria filmowe, zaginęły negatywy i kopie filmów, zniszczeniu uległa dokumentacja dotycząca produkcji filmowej (m.in. scenariusze). Wiele kopii uratowało się cudem  - ludzie przechowywali je w domach, piwnicach, lub wywozili za granicę.

Słynna jest sprawa odnalezienia „Kościuszki pod Racławicami”. „Porządkowałem piwnicę stojącego w Krakowie domu jednorodzinnego, który odziedziczyłem wspólnie z bratem przebywającym obecnie w USA” – mówił „Magazynowi SFP” sprawca całego zamieszania, Jan Marek Łysko, elektronik. „W ciemności, gdyż akurat nie było prądu, natknąłem się na kilka blaszanych okrągłych pudełek. Ocaliłem je przed wyrzuceniem na śmietnik przez robotników. Otworzyłem jedno z nich i zobaczyłem, że znajduje się w nim profesjonalna taśma filmowa. W Internecie wyszukałem stronę Filmoteki Narodowej. Kiedy Paweł Śmietanka (główny specjalista d.s. digitalizacji zbiorów filmowych w Filmotece, przyp. redakcji.) usłyszał ode mnie przez telefon, o co chodzi, krzyknął: „Jedziemy do pana!”. Ale ostatecznie to ja przyjechałem z pudełkami do Filmoteki, poinstruowany przez Pawła Śmietankę, by z uwagi na podłoże nitro nie wystawiać ich na słońce i unikać wysokich temperatur”.

Przez 50 lat działalności Filmoteki Narodowej udało się odnaleźć ponad 70 proc. filmów przedwojennych dźwiękowych i zaledwie 5 proc. filmów niemych zrealizowanych do roku 1930.  Uruchomiony w 2009 roku projekt „Nitrofilm” zakłada  - do końca 2013 roku – digitalizację 43 filmów, których kopie zachowały się wyłącznie na nośniku oryginalnym, czyli łatwopalnej taśmie nitro, i pochodzących z okresu, w którym powstały. Mieszkańcy kilku stolic europejskich mogą już oglądać "Manię. Historię pracownicy fabryki papierosów" (reż. Eugen Illes, Niemcy 1918) w serii pokazów promujących polską prezydencję. Trwają prace nad kompletną  rekonstrukcją filmów "Pan  Tadeusz " (reż. Ryszard Ordyński, Polska 1928) i "Zew morza" (reż. Henryk Szaro, Polska 1927)


Nora Ney w filmie "Zew morza", fot. www.nitrofilm.pl

Nie wszystkie materiały nitro zachowały się do naszych dni. Istnieją jednak ich kopie niepalne, na podłożu aceto, wykonane w Filmotece w latach 70. i 80. XX wieku. Wprawdzie nieco odbiegają od oryginału, ale w tej sytuacji są po prostu jedyne i niezastąpione. Posłużą za punkt wyjścia renowacji cyfrowej i rekonstrukcji filmu wszędzie tam, gdzie surowiec nitro będzie już nieosiągalny.

- Cztery lata temu oglądałem zasoby Filmoteki Narodowej i pamiętam troskę pracowników o to, aby wreszcie rozpocząć proces - nawet nie archiwizowania, ale ratowania filmów nitro. Wyraźnie widać było, jak te uszczuplone zbiory są zagrożone, jednocześnie - jak są cenne – wspominał na środowym spotkaniu minister kultury. - Doprowadziliśmy do sytuacji, w której - w Polsce, w Warszawie - istnieje doświadczona kadra będąca w stanie rywalizować z każdym wyspecjalizowanym ośrodkiem na świecie.

Warto wspomnieć, że Filmoteka zdobyła na cyfryzację zbiorów środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Całkowity koszt realizacji projektu to 20,2 mln zł., wartość dofinansowania z Unii Europejskiej wynosi 14,7 mln zł. 

Do tej pory - oprócz "Manii" -  udało się także zdigitalizować 10 tytułów, m.in. "ABC ...miłości" (reż. Michał Waszyński, 1935), "Ada to nie wypada" (reż. Konrad Tom, 1936) i "Rok 1863" (reż. Edward Puchalski, 1922). W 2010 roku  ruszyła bogato ilustrowana strona internetowa www.nitrofilm.pl pod redakcją Anety Kozłowskiej. To pierwsze polskojęzyczne źródło informacji o technologii konserwacji, digitalizacji i rekonstrukcji filmów na taśmie nitro. 

Jednym z celów „NITROFILM” jest przeniesienie filmów archiwalnych nie tylko na zapis cyfrowy – możliwy do odtworzenia z DVD, w kinie cyfrowym, w odbiornikach HDTV czy Internecie – ale także, w myśl zaleceń FIAF (Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych), na nowoczesny nośnik światłoczuły 35 mm, którego żywotność oblicza się na 300 do 400 lat.






Anna Wróblewska
Magazyn Filmowy SFP, www.nitrofilm.pl
Ostatnia aktualizacja:  14.12.2013
Zobacz również
Bogumił Kobiela - sztuka aktorska
Nominowani do Nagrody Cybulskiego o swoich rolach
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024
Scroll