PORTAL
start
Aktualności
Filmy polskie
Box office
Baza wiedzy
Książki filmowe
Dokument
Scenarzyści
Po godzinach
Blogi
Konkursy
SFP
start
Wydarzenia
Komunikaty
Pożegnania
Zostań członkiem SFP
Informacje
Dla członków SFP
Kontakt
ZAPA
www.zapa.org.pl
Komunikaty
Informacje
Zapisy do ZAPA
Kontakt
KINO KULTURA
www.kinokultura.pl
Aktualności
Informacje
Repertuar
Kontakt
STUDIO MUNKA
www.studiomunka.pl
Aktualności
Informacje
Zgłoś projekt
Kontakt
AKTORZY POLSCY
www.aktorzypolscy.pl
Aktualności
Informacje
Szukaj
Kontakt
FILMOWCY POLSCY
www.filmowcypolscy.pl
Aktualnosci
Informacje
Szukaj
Kontakt
MAGAZYN FILMOWY
start
O magazynie
Kontakt
STARA ŁAŹNIA
www.restauracjalaznia.pl
Aktualności
Informacje
Rezerwacja
Kontakt
PKMW
start
Aktualności
Filmy
O programie
Kontakt
Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
MENU
Piotr Dumała to jeden z najciekawszych reżyserów w dziejach polskiej animacji, a zarazem artysta pod każdym względem wszechstronny. Pisze nie tylko scenariusze, ale i interesujące opowiadania, uprawia rysunek, ilustruje książki, zajmuje się scenografią, plakatem, nawet aktorstwem. Jest również pedagogiem, sztuki animacji uczy w łódzkiej Szkole Filmowej.


"Dr Charakter przedstawia II", reż. Piotr Dumała, fot. materiały prasowe (Animator)

Sam do żadnej szkoły filmowej nie uczęszczał. Jest absolwentem Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Równolegle ze studiowaniem w pracowni konserwacji rzeźby kamiennej, gdzie zdobył dyplom (1982), uczył się animacji w pracowni prof. Daniela Szczechury. To bez wątpienia najzdolniejszy student w  ponad czterdziestoletniej karierze pedagogicznej Profesora, a zrealizowana pod jego opieką artystyczną „Lykantropia” (1981), mroczna opowieść o wilkach i ludziach, uchodzi za jeden z najciekawszych debiutów w historii rodzimej animacji.

Do postaci wilka Dumała wrócił dwa lata później w – rysowanym niedbałą kreską – „Czarnym Kapturku” (1983), przewrotnej, utrzymanej w poetyce czarnego humoru trawestacji znanej bajki, tym razem w wersji dla dorosłych. Ten typ kina – zabawne opowiastki doprawione szczyptą surrealizmu i purnonsensu – kontynuował w „Nerwowym życiu kosmosu” (1996), w dwóch seriach krótkich, zabawnych historyjek „Nerwowe życie” (I – 1992, II – 1994), a także w cyklu "Dr Charakter przedstawia" (I – 2010, II – 2012), udanym pastiszu telewizyjnych programów typu „spotkania z ciekawym człowiekiem”.


"Franz Kafka, fot. Studio Miniatur Filmowych

W 1984 roku zrealizował „Latające włosy” – poetycką impresję o spacerze dwojga zakochanych. Tu po raz pierwszy zastosował wymyśloną przez siebie technikę płytek gipsowych, która przyniosła mu później – w „Łagodnej” (1984), „Ścianach” (1987), „Wolności nogi” (1988), „Franzu Kafce” (1991), „Zbrodni i karze” (2000) – powszechne uznanie, poparte lawiną festiwalowych nagród (m.in. w Espinho, Huesca, Mannheim, Oberhausen, Ottawie, Zagrzebiu i Krakowie). Technikę płytek gipsowych odkrył przypadkowo, jak wyznał w realizowanym przeze mnie pierwszym odcinku telewizyjnego cyklu „Anima", poświęconym jego twórczości. Kiedyś w swej pracowni odnalazł starą deseczkę, jeszcze z czasów szkolnych, która pozostała mu z lekcji technologii malarstwa. To była sklejka, na której w liceum plastycznym uczył się nakładać grunt kredowo-gipsowy. Postanowił na niej namalować coś w stylu dawnych mistrzów holenderskich. A że malowali oni raczej w mrocznych tonacjach, pokrył najpierw deseczkę ciemnym gruntem, po czym rylcem zaczął zeskrobywać zarys przyszłego obrazu. To jedyny sposób, aby coś było widać, wszak tło było ciemne. I w tym momencie olśnienie: jeśli z ciemnego tła da się „odkrywać” rysunek, to również można go animować!


"Łagodna", fot. SMF

Realizowane techniką płytek gipsowych filmy Dumały obficie czerpią z literackiej klasyki, rozpościerają się między światem Fiodora Dostojewskiego a pejzażem wewnętrznym Franza Kafki. Ponad dziesięciominutowa ekranizacja „Łagodnej”, w której funkcje narracyjne prowadzą wyrafinowane plastycznie, niezwykle skondensowane i zintensyfikowane kadry, dopełnione wspaniałą muzyką Zygmunta Koniecznego, ma w sobie o wiele więcej z prozy Dostojewskiego niż niejedna pełnometrażowa adaptacja fabularna, z „Łagodną” Roberta Bressona na czele. W tym krótkim filmie udało się Dumale uchwycić klimat twórczości rosyjskiego pisarza. Znalazły się w nim także ślady... kafkowskie. Podobnie jak w jego animacjach następnych: „Ścianach”, porażającej ekspresją, przepojonej  atmosferą osaczenia, opowieści o człowieku i jego losie, oraz w „Wolności nogi”, surrealistycznej grotesce o prawie poszczególnych części ludzkiego organizmu do... swobodnego gestu. I wreszcie „Franz Kafka" – znakomity animowany dokument o życiu i twórczości genialnego pisarza, oraz adaptacja „Zbrodni i kary”, zrealizowana bez słów, urzekająca atmosferą i płynnością opowiadania.


"Las", fot. Stowarzyszenie Nowe Horyzonty

W 2009 roku Dumała udanie zadebiutował w fabule. "Las", przejmująca opowieść o schorowanym ojcu i opiekującym się nim synu, imponuje powolną, kontemplacyjną narracją, dbałością kompozycyjną kadru, prowadzeniem opowieści głównie poprzez obraz. Słowa padają oszczędnie, dopełniając głównie zawarte w obrazie treści. W tym samym roku zaskoczył wszystkich, wygenerowanym komputerowo, fascynującym kolażem malarsko-muzycznym "Walka, miłość i praca" (2009), prezentowanym podczas Nowych Horyzontów na olbrzymiej ścianie jednej z wrocławskich kamienic. Ostatnio zrealizował, wykorzystując swoje rysunki, przepiękną „Kołysankę” (2012). To fragment większej całości. Utrzymany w surrealistycznej poetyce animowany klip do słynnego utworu Krzysztofa Komedy „Rosemary's Baby” (w wykonaniu samego kompozytora) pochodzi z pełnometrażowego dokumentu Nataszy Ziółkowskiej-Kurczuk „Komeda, Komeda”.


"Kołysanka", fot. materiały prasowe (OFAFA)

Artysta szuka – to widać – nowych treści, nowych środków, nowej formy. Z niecierpliwością i zaciekawieniem czekam na efekty tych poszukiwań.


Jerzy Armata
Portalfilmowy.pl
Ostatnia aktualizacja:  14.12.2013
Zobacz również
70. urodziny Andrzeja Różyckiego
Kieślowski wraca do Paryża
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024
Scroll