Twórca "Matki Królów" kończy 65 lat

Urodził się w Warszawie, w latach 1965-1969 studiował reżyserię w łódzkiej szkole filmowej. Pierwsze zawodowe kroki stawiał pod okiem Janusza Morgensterna, jako asystent reżysera na planie serialu "Kolumbowie". Debiutował w 1970 roku telewizyjną komedią grozy "Na dobranoc". Kolejnym filmem Zaorskiego, także dla telewizji, były "Kaprysy Łazarza" (1972) według tekstu Stanisława Grochowiaka. W tym samym roku Zaorski wyreżyserował swój pełnometrażowy debiut, film "Uciec jak najbliżej", o pokoleniu młodych Polaków.


Janusz Zaorski, fot. A. Gojke

Komedia "Awans" (1974), powstała na podstawie powieści Edwarda Redlińskiego, żartobliwie opowiadała o
obyczajowych i cywilizacyjnych przemianach polskiej wsi z początku lat 70. W głównego bohatera, magistra Grzyba, który pragnie modernizować wieś, walczyć z "ciemnotą i zabobonem" wcielił się Marian Opania.

Kolejne tytuły w filmowym dorobku Zaorskiego to: "Chleba naszego powszedniego" (1974, scenariusz napisany wspólnie z Janem Himilsbachem), "Partita na instrument drewniany" (1975), serial "Zezem" (1976, gdzie w roli prelegenta, występował satyryk Jan Tadeusz Stanisławski, podając się za "profesora mniemanologii stosowanej"), a także filmy "Pokój z widokiem na morze" (1977, z Gustawem Holoubkiem, Piotrem Fronczewskim i Markiem Kondratem w obsadzie), "Zaległy urlop" (1978), "Dziecinne pytania" (1981).

Za najwybitniejszy film Janusza Zaorskiego uważana jest nagrodzona Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie "Matka Królów", zrealizowana w 1982 roku (premiera tego filmu odbyła się dopiero w 1987 roku) ekranizacja powieści Kazimierza Brandysa, będącej oskarżeniem systemu stalinowskiego.

"Matka Królów" to filmowa saga rodzinna o matce i jej czterech synach, a zarazem polityczny dramat, którego akcja obejmuje burzliwy czas w polskiej historii, koncentrując się na okresie od lat 30. do 50. XX wieku. W tytułowej roli wystąpiła Magda Teresa Wójcik.

Wysokie oceny Zaorski zebrał również za filmy "Baryton" (1984) i "Jezioro Bodeńskie" (1985). Film zrealizowany według powieści Stanisława Dygata, nagrodzono Grand Prix na festiwalu w Locarno.

Reżyser ma ponadto w dorobku uwielbiane przez publiczność filmy "Piłkarski poker" (1988), "Szczęśliwego Nowego Jorku" (1997) i "Haker" (2002) oraz serial "Panny i wdowy" (1991).

Jest twórcą spektakli Teatru Telewizji, np. "Ziemi tragicznej" według Erskine'a Caldwella (1980) i "Chłodnej jesieni" według Eustachego Rylskiego (1990), oraz autorem inscenizacji m.in. w teatrach Dramatycznym i Na Woli w Warszawie oraz w Powszechnym w Łodzi.

W latach 1987-1989 był członkiem Komitetu Kinematografii, a od 1991 do 1993 r. prezesem Komitetu ds. Radia i Telewizji. W latach 1994-1995 pełnił funkcję przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Jest młodszym bratem aktora Andrzeja Zaorskiego.