100 lat polskiego filmu. Potop

JERZY HOFFMAN, "POTOP" – BIBLIA NARODOWA. ROZMOWA Z KRYSTYNĄ STARCZAK, "FAKTY", 1974, NR 39

Starałem się zrobić film dla tych, co czytali i tych, co nigdy nie zetknęli się z "Potopem". Zdawałem sobie sprawę, że cztery pokolenia Polaków wychowało się na tej książce, lecz obecnie jest już ona mniej poczytna. (…) Jak się okazało, nie więcej niż trzy miliony Polaków przeczytało "Trylogię" po wojnie.

KRZYSZTOF T. TOEPLITZ, "POTOP", CZYLI O RZETELNOŚCI, "MIESIĘCZNIK LITERACKI", 1974, NR 11

Publiczność nasza dojrzała w "Potopie" obraz rekompensujący w jakiś sposób potrzebę narodowego sukcesu. Dojrzała – bo chciała, ale naprawdę nie jest to film o sukcesie, ale o okropnym – i jak się miało za sto lat z kawałkiem okazać – śmiertelnym wykrwawieniu. Jest to (…) film prawdziwy i mądrzejszy niż sądzić można było na pozór. Jest to również film prawdziwszy niż wiele poprzednich – m.in. "Pan Wołodyjowski" – jeśli chodzi o rysunek społeczności polskiej w XVII wieku. (…) Butrymowie, "szaracy", reprezentują w "Potopie" coś w rodzaju patriotycznej demokracji. Sienkiewicz wypowiedział się w ostateczności po ich stronie. Film poszedł za Sienkiewiczem nie tylko w jego warstwie barwnej i buńczucznej, ale także w jego historiozofii.