100 lat polskiego filmu. Jak być kochaną

MARIOLA DOPARTOWA, JAK BYĆ KOCHANĄ, WWW.POLSKASZKOLAFILMOWA.PL

"Jak być kochaną" nie tylko staje się synonimem zwrotu: "jak możliwa jest miłość po Auschwitz i Kołymie?". Melodramatyczna historia pokazuje budowanie fałszywej świadomości, budowanie przestrzeni zamkniętej, osaczanie człowieka przez nie jego własne historie, uczucia, przeżycia. Mieszkanie Felicji staje się mikrokosmosem całej wojennej rzeczywistości, z jej chaosem, kłamstwem, lękiem, przemocą, bezbronością wobec drugiego człowieka, z aurą desperackiego polowania na sens, bohaterskie mity, żywność, innych ludzi. Tak więc pozorny melodramat służy w istocie wydobywaniu najgłębszych prawd na temat tych aspektów "okupacyjnej nocy", które nie skończyły się ani wraz z II wojną, ani wraz ze stalinizmem. Dorastanie bohaterki to brutalne odzieranie jej z kolejnych złudzeń. Has pyta: jak to się stało, że proces ten nie stał się ostatecznie pogrążeniem w nihilizmie, że nie skończył się założeniem cynicznej maski?

ANDRZEJ WERNER, HISTORIA FILMU POLSKIEGO, T. V (1962-1967), POD RED. R. MARSZAŁKA, WARSZAWA 1985

"Jak być kochaną" to film niejako podwójnie polemiczny: wobec potocznych wyobrażeń, lecz również, w pewnym sensie, wobec Szkoły Polskiej. Tutaj bowiem – choć obrona jednostki wobec historycznych konieczności i historycznych uogólnień była jej treścią tak silnie eksponowaną – miara czynów jednostkowych mieściła się przecież poza jednostką, regulowana przez racje przekorne, niezgodne z wyobrażeniem potocznym.