Tala od różańca. Kontrowersyjna Natalia Rolleczek

"Tala od różańca" to nie jest prosty film –  tak, jak nie jest prosta w ocenie i jego bohaterka. Dokument Sławomira Rogowskiego i Stanisława Zawiślińskiego opowiada o życiu 93-letniej dzisiaj pisarki Natalii Rolleczek, postaci nad wyraz kontrowersyjnej. Premiera filmu na Krakowskim Festiwalu Filmowym odbędzie się 1 czerwca 2012 roku w Kinie pod Baranami.

Dzisiejszym 40-latkom Rolleczek kojarzy się głównie z literaturą młodzieżową, jak słynne książki z cyklu „Kochana rodzinka i ja” czy historyczna powieść „Selena, córka Kleopatry”. Jednak dla nieco starszych pokoleń najważniejszą książką pisarki pozostaje wydany w latach 50.  „Drewniany różaniec”, w którym skrytykowała kościół katolicki.


Natalia Rolleczek w "Tali od różańca", fot. Delord

W dużej mierze jest to książka autobiograficzna, jako że pisarka przeżyła kilka lat w szkole zakonnej i do dzisiaj wspomina ten okres jako najcięższy czas w życiu, czas niedojadania, potwornego rygoru, zmuszania do zbyt ciężkiej pracy. Wspomnienia swoje zawarła właśnie w „Drewnianym różańcu”.

Kiedy pisarka opowiada o tych przeżyciach w swoim filmie, w jej głosie słychać szczerość. Ale jej postawa i wybory życiowe budzą wiele wątpliwości. Oczywiście, jako utalentowana pisarka sięgnęła po własne doświadczenia życiowe. Ale jednak było ono jednostkowe. – Okres spędzony u sióstr zakonnych wspominam jako najlepsze lata swojego młodego życia – mówi moja osobista teściowa, Halina Wróblewska. – Siostry dały mi wykształcenie, z którego korzystam całe życie, nauczyły mnie sztuki prowadzenia domu,  manier, dały wsparcie i poczucie, że jestem potrzebna.

Trudno więc mówić tu o jakiejś ogólnej prawdzie na temat wychowania klasztornego, raczej o indywidualnym doświadczeniu.  Problem z Natalią Rolleczek polega w moim przekonaniu na tym, że pozwoliła na wykorzystanie tej książki przez władzę komunistyczną do własnej walki. Nie opędzała się też od zaszczytów, cóż, nawet jej syn w filmie mówi, że należeli do „czerwonej burżuazji”.   – „Drewniany różaniec" wyszedł w 1953 r. i był wykorzystany do walki z Kościołem, Ministerstwo Oświaty zalecało go szkołom do bibliotek. Czy pani miała świadomość?” – zapytała kiedyś w  wywiadzie dla "Wysokich Obcasów" Katarzyna Bielas. - „Że jestem po linii partyjnej?   Myślę, że ja nie dopuszczałam tej myśli do głowy, boby mi przeszkodziła pisać. Coś mi tam tykało z tyłu głowy, ale to odganiałam, bo inaczej wielu rzeczy bym nie powiedziała, żeby nie dobijać tych sióstr. Może bym opisała kilka dobrych zakonnic, bo były i takie. Dobre również były te, które były obojętne, niczego od nas niewymagające.”, odpowiedziała wówczas pisarka.


Natalia Rolleczek w "Tali od różańca", fot. Delord

Dziwna, kontrowersyjna, zaskakująca postać. Wiemy o jej walce w AK, o tym, jak upominała się o ojca w stalinowskim więzieniu i jak walczyła o uwolnienie męża w stalinowskim więzieniu. Po otrzymała ministerialne stypendium od Leona Kruczkowskiego, nagradzał ją Wojciech Jaruzelski, sprzyjał Jerzy Putrament. Nazywano ją   nawet „stalinówką”. Odbywała dziesiątki spotkań pisarskich po wsiach i miasteczkach.

Pisarka całe życie przyjaźniła się z Karolem Wojtyłą, od czasu ich młodości, aż praktycznie do samej śmierci Papieża. Przyjaźń ta udokumentowana jest wspólnymi zdjęciami, korespondencją. W ostatnich latach Rolleczek zwróciła się w stronę duchowości, religii, Boga.

„Realizatorzy dokumentu  nie zamierzają jednoznacznie oceniać  postawy pisarskiej i ‘filozofii życiowej’ Natalii Rolleczek”, czytamy w materiałach prasowych. – „Podsuwają jedynie pytanie:  na ile była ona kwestią koniunktury politycznej, na ile autentycznym, z potrzeby serca, odreagowaniem  własnych doświadczeń, w tym  traumatycznych  przeżyć  u Sióstr Felicjanek?”
 
Trudno mi ją polubić, zrozumieć, ale nie sposób nie oglądać tego filmu bez zainteresowania.