Kraków: Uchwycić przemianę

Wiadomo, że z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciu, a najgorzej – podczas otwierania testamentu.

Wie coś na ten temat bohater duńskiego filmu Christiana Sønderby Jepsena. "Testament" to właściwie komedia dokumentalna, mocno „ustawiona” na poziomie inscenizacji, ale mówiąca wiele gorzkich prawd o rodzinnych więzach, które czasem – jak się okazuje – niewiele mają wspólnego z prawdziwymi więziami.  Kiedy w życiu nieudacznego Henrika pojawia się lukratywny spadek po przedsiębiorczym dziadku, jest to nie tylko okazja, by podreperować swój budżet podupadły na skutek rozmaitych nałogów. W obliczu wielkich pieniędzy wystawione zostają na próbę jego relacje z bliskimi: ze starszym bratem, ojcem, ciotką czy dziewczyną, z którą ma dziecko.  Ale film Jepsena nie chce być tylko rozrachunkiem z rodziną – dla trzydziestoparoletniego bohatera potyczki wokół testamentu przynoszą przede wszystkim dotkliwą konfrontację z własną niedojrzałością.

 Podobnie zwariowany ton w zetknięciu z trudnym tematem rodzinnym dominował w filmie "Najświętsza Panienka, koptowie i ja" Namira Abdela Messeeha. Kiedy francuski reżyser dostaje zlecenie na film o egipskich koptach, z których wywodzi się jego rodzina, nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo końcowy efekt odbiegał będzie od początkowych założeń. Nie ma też pojęcia, jak wiele podczas swojej pracy w Egipcie odkryje – tak w kwestii rodzinnych napięć, jak i własnej tożsamości. Przy okazji kręcenia filmu dodatkowo udaje się Namirowi zaktywizować społeczność rodzinnej wioski, a widz ma przy tym wszystkim całkiem niezłą zabawę…
W trzecim dniu festiwalu w międzynarodowym konkursie dokumentalnym pokazano dwa filmy polskie. Grzegorz Pacek, zdobywca Złotego Lajkonika w 2001 roku za film "Jestem zły", w dokumencie "Tato poszedł na ryby" przedstawia intrygującą postać Juana van Tondera, Afrykanera z kryminalną przyszłością i niewyjaśnionym do końca dramatem rodzinnym. Bohater przeszedł w swoim życiu zdumiewającą przemianę: dotychczasowy utracjusz i straceniec dostąpił któregoś dnia religijnego objawienia i stał się człowiekiem owładniętym misją. Prowadzi teraz dom dziecka dla zaniedbanych czarnoskórych dzieciaków.


"Uwikłani" Lidii Dudy mają formę bardziej reportażu niż dokumentu, lecz emocjonalnej intensywności i stopnia złożoności problemu mógłby im pozazdrościć niejeden film fabularny. Laureatka Złotego Lajkonika w 2005 roku za dokument „Herkules” i tym razem penetruje rejony społecznych nizin, choć sytuacja wyjściowa jest o wiele bardziej drastyczna. Oto chłopak molestowany w dzieciństwie przez pedofila po latach zaczyna go prześladować. Z czystej zemsty za swoje krzywdy? Z potrzeby sprawiedliwości? By uchronić inne dzieci przed przebywającym na wolności zboczeńcem? Naprzeciw jego racji stoi zaszczuty człowiek, który w swojej dawnej ofierze upatruje teraz całkiem realnego zagrożenia. Reżyserka dodatkowo komplikuje ten dramat oddając głos matkom obu mężczyzn: kochające swoich synów kobiety pozwalają spojrzeć na  relację pedofil – ofiara z nieco innej strony.


Portalfilmowy.pl jest patronem medialnym 52. Krakowskiego Festiwalu Filmowego.