Joanna Chmielewska kończy 80 lat!

Joanna Chmielewska kończy 2 kwietnia 80 lat. Łączny nakład jej powieści opublikowanych w Polsce przekroczył 6 mln egzemplarzy! Polskie kino jednak rzadko korzysta z dorobku najpopularniejszej rodzimej pisarki.

Joanna Chmielewska to pseudonim literacki Ireny Kuhn. Autorka "Lesia" urodziła się 2 kwietnia 1932 roku w Warszawie. W 1954 roku ukończyła Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 1970 roku zajmuje się wyłącznie twórczością literacką, ale w bardzo wielu jej powieściach bohaterowie pracują, podobnie jak autorka, w biurze projektów architektonicznych.

Zadebiutowała powieścią "Klin" w roku 1964, przełomem w jej twórczości stał opublikowany w 1973 roku "Lesio". W opowieści o wiecznie spóźnionym nieudaczniku biurowym o duszy artysty czytelnicy odnaleźli pierwszy literacki obraz PRL-owskiego życia biurowego.  Kolejne powieści Chmielewskiej stały się bestsellerami, jak: "Studnie przodków", "Upiorny legat", 'Szajka bez końca", "Romans wszechczasów", „Całe zdanie nieboszczyka”, "Skarby", „Krokodyl z Kraju Karoliny”, „Wszystko czerwone”, „Wszyscy jesteśmy podejrzani”. Łącznie autorka napisała ponad 60 powieści.  Najnowsze powieści Chmielewskiej to "Porwanie" (2009), "Byczki w pomidorach" (2010) i "Gwałt".


Joanna Chmielewska

W powieściach Chmielewskiej intryga kryminalna, choć ważna, jest zaledwie pretekstem do prezentowania tak cenionego przez czytelników poczucia humoru autorki. – „Określiłabym swoje powieści jako sensacje humorystyczne. Bardziej czy mniej kryminalne, ale humorystyczne. Nie tylko w samej warstwie językowej. Humorystyczność otaczającego świata przenika do mojej prozy. To nie jest satyra, tylko prezentacja kretyństwa dziejącego się wokół nas” - mówiła Chmielewska w jednym z wywiadów. 

Być może jest to powód, dla którego kino polskie jak do tej pory nie wykorzystało potencjału tkwiącego w powieściach Chmielewskiej. Humor, często oparty na warstwie słownej,  może rodzić trudności w adaptacjach scenariuszowych. Najbardziej znanym filmem na podstawie prozy Chmielewskiej jest "Lekarstwo na miłość" Jana Batorego z 1965 roku (adaptacja „Klina”), według jej własnego scenariusza.  Kadr z Kaliną Jędrusik ze słuchawką przy uchu i bajecznie przystojnym Andrzejem Łapickim w roli tajemniczego amanta przeszły do historii kina, stając się jedną z ikon polskiej komedii (kadr ten znalazł się m.in. w czołówce animowanej  Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych). Chmielewska i Batory wspólnie napisali scenariusz kolejnej adaptacji, tym razem „Upiornego legatu”, pod tytułem "Skradziona kolekcja", oczywiście  w reżyserii Batorego.  Kilka lat temu TVP emitowała rosyjski serial „Szto skazał pokojnik” z 1999 roku. Film był dość swobodną adaptacją powieści „Całe zdanie nieboszczyka”, jego akcja rozgrywa się w Brazylii i w różnych krajach Europy, m.in. w Danii, Grecji i Francji, a w obsadzie znaleźli się aktorzy polscy i rosyjscy. W  głównej roli młodej architekt Joanny wystąpiła Marta Klubowicz, a jej przyjaciółkę Alicję, postać pojawiająca się w wielu powieściach Chmielewskiej, zagrała Ewa Szykulska.  Ciekawostką jest, że Chmielewska była współscenarzystką (z Martą Węgiel) serialu Piotra Łazarkiewicza „Samo niebo” z 2001 roku.