Portal
SFP
ZAPA
Kino Kultura
Studio Munka
Magazyn Filmowy
Stara Łaźnia
PKMW
Ingmar Bergman
URODZONY: 14 lipiec 1918, Uppsala
ZMARŁ: 30 sierpień 2007 w wieku 89 lat, Faro (Szwecja)
Filmografia
SCENARIUSZ (19)
2000
Wiarołomni
Scenariusz
1992
Dobre chęci
Scenariusz
1983
Fanny i Aleksander
Scenariusz
1980
Z życia marionetek
Scenariusz
1978
Jesienna sonata
Scenariusz
1977
Jajo węża
Scenariusz
1976
Twarzą w twarz
Scenariusz
1975
Czarodziejski flet
Scenariusz
1973
Sceny z życia małżeńskiego
Scenariusz
1966
Persona
Scenariusz
1963
Milczenie
Scenariusz
1962
Goście wieczerzy pańskiej
Scenariusz
1961
Jak w zwierciadle
Scenariusz
1957
Tam, gdzie rosną poziomki
Scenariusz
1957
Siódma pieczęć
Scenariusz
1957
Siódma pieczęć
Na podstawie
1956
Ostatnia para wychodzi
Scenariusz
1953
Wieczór kuglarzy
Scenariusz
1944
Skandal
Scenariusz
PION REŻYSERSKI (13)
1983
Fanny i Aleksander
Reżyser
1980
Z życia marionetek
Reżyser
1978
Jesienna sonata
Reżyser
1977
Jajo węża
Reżyser
1976
Twarzą w twarz
Reżyser
1975
Czarodziejski flet
Reżyser
1973
Sceny z życia małżeńskiego
Reżyser
1962
Goście wieczerzy pańskiej
Reżyser
1961
Jak w zwierciadle
Reżyser
1957
Tam, gdzie rosną poziomki
Reżyser
1957
Siódma pieczęć
Reżyser
1953
Wieczór kuglarzy
Reżyser
1944
Skandal
I Asystent reżysera, II Reżyser
PRODUKCJA (2)
1980
Z życia marionetek
Producent
1966
Persona
Producent
Opis
Szwedzki reżyser filmowy, teatralny, telewizyjny i radiowy, scenarzysta i dramaturg, producent. Syn protestanckiego pastora, już jako dwudziestolatek wystawiał spektakle w teatrach amatorskich i publikował swoje powieści i dramaty. W 1942 podjął pracę scenarzysty, dwa lata później jego autobiograficzne opowiadanie „Skandal” przeniósł na ekran Alf Sjöberg. Jako reżyser zadebiutował filmem „Kryzys” (1946), w 1949 nakręcił pierwszy film według własnego scenariusza („Więzienie”).W latach 50. niezwykle płodny (kilkanaście tytułów), skupiał się z jednej strony na analizie związków między kobietą i mężczyzną („Wakacje z Moniką”, 1952, „Marzenia kobiet”, 1954), z drugiej zaś na refleksji poświęconej miejscu artysty we współczesności („Letni sen”, 1950, „Wieczór kuglarzy” 1953) nie stronił też od komedii (nagrodzone w Cannes „Uśmiechy nocy”, 1955).
Sukces festiwalowy dał mu większą swobodę twórczą, co niemal natychmiast wykorzystał do stworzenia cyklu moralitetów, poświęconych rozważaniom na temat nieuchronności śmierci, co zaowocowało dziełami niezwykle dojrzałymi jak „Siódma pieczęć” (1956, Srebrna Palma w Cannes, ex aequo z „Kanałem” Andrzeja Wajdy) czy „Tam, gdzie rosną poziomki” (1957, Złoty Niedźwiedź w Berlinie), obwołanymi arcydziełami. W latach 60. zaczął uprawiać kino kameralne, oparte na psychologicznej analizie jednostki w obliczu współczesności, dotykające problemu utraty harmonii i alienacji jednostki (trylogia „Jak w zwierciadle”, 1961, „Goście Wieczerzy Pańskiej”, 1962, „Milczenie”, 1963), zgodne z duchem filozofii egzystencjalnej („Persona” 1966). Lata 70. upłynęły Bergmanowi pod znakiem analizy związków rodzinnych, kreśląc arcydzieła tej rangi co „Szepty i krzyki” (1972) czy nowatorski serial telewizyjny „Sceny z życia małżeńskiego” (1972) . Pod koniec dekady głośnym echem odbił się konflikt wybitnego reżysera, aktywnego na wielu płaszczyznach (sukcesom filmowym towarzyszyły nie mniej cenne sukcesy teatralne w kraju i za granicą), ze szwedzkimi władzami skarbowymi, zakończony spektakularną emigracją do Niemiec, gdzie nakręcił m.in. „Z życia marionetek” (1980). Po powrocie do Szwecji nakręcił ujmującą sagę rodzinną „Fanny i Aleksander” (1982), gdzie odtworzył świat swego dzieciństwa, ujawniając zarazem źródła swych inspiracji. Później poświęcił się głównie teatrowi, scenariopisarstwu („Dobre chęci” Bille Augusta, 1992, „Wiarołomni” Liv Ullmann, swej długoletniej partnerki i muzy, 2000) a także pracy w teatrze telewizji („Po próbie”, 1984, „W obecności clowna”, 1997). Zmarł tego samego dnia co Michelangelo Antonioni, co zostało uznane za symboliczny koniec kina XX wieku.
Sukces festiwalowy dał mu większą swobodę twórczą, co niemal natychmiast wykorzystał do stworzenia cyklu moralitetów, poświęconych rozważaniom na temat nieuchronności śmierci, co zaowocowało dziełami niezwykle dojrzałymi jak „Siódma pieczęć” (1956, Srebrna Palma w Cannes, ex aequo z „Kanałem” Andrzeja Wajdy) czy „Tam, gdzie rosną poziomki” (1957, Złoty Niedźwiedź w Berlinie), obwołanymi arcydziełami. W latach 60. zaczął uprawiać kino kameralne, oparte na psychologicznej analizie jednostki w obliczu współczesności, dotykające problemu utraty harmonii i alienacji jednostki (trylogia „Jak w zwierciadle”, 1961, „Goście Wieczerzy Pańskiej”, 1962, „Milczenie”, 1963), zgodne z duchem filozofii egzystencjalnej („Persona” 1966). Lata 70. upłynęły Bergmanowi pod znakiem analizy związków rodzinnych, kreśląc arcydzieła tej rangi co „Szepty i krzyki” (1972) czy nowatorski serial telewizyjny „Sceny z życia małżeńskiego” (1972) . Pod koniec dekady głośnym echem odbił się konflikt wybitnego reżysera, aktywnego na wielu płaszczyznach (sukcesom filmowym towarzyszyły nie mniej cenne sukcesy teatralne w kraju i za granicą), ze szwedzkimi władzami skarbowymi, zakończony spektakularną emigracją do Niemiec, gdzie nakręcił m.in. „Z życia marionetek” (1980). Po powrocie do Szwecji nakręcił ujmującą sagę rodzinną „Fanny i Aleksander” (1982), gdzie odtworzył świat swego dzieciństwa, ujawniając zarazem źródła swych inspiracji. Później poświęcił się głównie teatrowi, scenariopisarstwu („Dobre chęci” Bille Augusta, 1992, „Wiarołomni” Liv Ullmann, swej długoletniej partnerki i muzy, 2000) a także pracy w teatrze telewizji („Po próbie”, 1984, „W obecności clowna”, 1997). Zmarł tego samego dnia co Michelangelo Antonioni, co zostało uznane za symboliczny koniec kina XX wieku.
Konrad J. Zarębski
opis redakcji
Copyright © by Stowarzyszenie Filmowców Polskich 2002 - 2024