Jiři Menzel

Czeski reżyser i scenarzysta. Absolwent praskiego FAMU, zadebiutował w filmie nowelowym „Perły na dnie” (1965) według opowiadań Bohumila Hrabala wraz z Verą Chytilovą, Jaromilem Jirešem, Janem Nemecem i Evaldem Schormem. Był to początek wieloletniej współpracy reżysera z pisarzem, będącej źródłem artystycznych sukcesów Menzla („Pociągi pod specjalnym nadzorem” 1966, Oscar, „Postrzyżyny” 1981, nagroda w Wenecji, „Obsługiwałem angielskiego króla” 2006, nagroda w Berlinie), jak i jego politycznych kłopotów („Skowronki na uwięzi” 1969, nagroda w Berlinie, po 20 latach cenzuralnego zakazu rozpowszechniania filmu). W 1968, po zduszeniu Praskiej Wiosny przez wojska Układu Warszawskiego, nie wyjechał z kraju, choć pozbawiono go prawa wykonywania zawodu. Po kompromisowym „Kto szuka złotego dnia” (1975) Menzel powrócił do swego autorskiego spojrzenia na świat w filmach według scenariuszy Zdenka Sveraka: „Na skraju lasu” (1976, nagroda w San Sebastian), „Wsi moja sielska, anielska” (1985, nominacja do Oscara dla filmu nieanglojęzycznego). Menzel występuje także w filmach, zarówno czeskich („Prywatna burza” 1967 Hynka Bočana, „Gra o jabłko” 1976 Very Chytilovej), jak i zagranicznych („Mała Apokalipsa” 1993 Costy-Gavrasa, „Operacja Dunaj” 2010 Jacka Glomba).