Jasmila Žbanić

Bośniacka reżyserka i scenarzystka, koncentrująca się w swej twórczości na problematyce związanej z wojenną traumą, jaka odcisnęła się na ludziach różnej narodowości, niegdyś członkach społeczeństwa jugosłowiańskiego.

Urodziła się 19 grudnia 1974 roku w Sarajewie (Jugosławia, obecnie Bośnia i Hercegowina). Absolwentka wydziału teatralno-filmowego sarajewskiej Akademii Sztuk Pięknych. Po studiach pracowała w teatrze lalkowym, występowała także jako klown. W 1997 roku założyła stowarzyszenie twórcze „Deblokada", w którym nakręciła wiele wideoklipów oraz krótkich fabuł i dokumentów. Wyreżyserowała jeden z segmentów („Noc je. Mi svijetlimo") pełnometrażowego dokumentu „Made in Sarajevo" (1998) oraz jedną z nowel („Birthday") fabularnej koprodukcji niemiecko-węgiersko-estońsko-rumuńsko-bośniacko-hercegowińsko-serbsko-czarnogórskiej „Lost and Found" (2005). Nowela bośniackiej reżysreki opowiada o dwóch dziewczynkach, które mieszkają w Mostarze po dwóch stronach rzeki Neretwy. Nigdy się nie spotkały, teraz będą mieć szansę, bo ma zostać na nowo oddany do użytku zburzony w czasie wojny most.

Wielkie uznanie krytyki, jak i publiczności przyniósł jej – uhonorowany Złotym Niedźwiedziem, Nagrodą Jury Ekumenicznego oraz Nagrodą Pokojową na festiwalu berlińskim – pełnometrażowy debiut fabularny „Grbavica” (2006), przejmująca opowieść o obciążonej dotkliwymi wojennymi przeżyciami kobiecie starającej się, by córce nic nie brakowało, ale jej brakuje – przede wszystkim – ojca, o którym nic nie wie, więc usiłuje wszelkimi sposobami dociec prawdy. W „Jej drodze” („Na putu”, 2010) bośniacka reżyserka opowiada o zakochanej do szaleństwa kobiecie, która musi znaleźć tytułową drogę życia, gdy jej ukochany wybiera ścieżkę religijnej przemiany, z biegiem czasu wymagając również od swej partnerki respektowania zasad wahabizmu, radykalnej odmiany islamu, której sam stał się nagle żarliwym wyznawcą.