Irena Kamieńska

W 1964 roku ukończyła Wydział Reżyserii PWSTiF w Łodzi, dyplom zrobiła w 1967. Podczas studiów zrealizowała aż 8 etiud filmowych. W 1967 zadebiutowała w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie głośnym filmem „Dzień dobry dzieci”, za który otrzymała pierwszy z trzech „Złotych Lajkoników” na festiwalu w Krakowie. Przez ponad 20 lat zrealizowała w Wytwórni kilkadziesiąt filmów dokumentalnych, zaś po 1989 roku reżyserowała filmy w „Video Studio Gdańsk”, w „Kronice” i „Kalejdoskopie”.

Z twórczości Ireny Kamieńskiej można wyróżnić kilka nurtów: temat zbrodni wojennych („Pamięć tamtych dni” (1968), tematyka wiejska („Rzeczna” z 1968, „Motyw” z 1975, „Piękna, mroźna, polska zima” z 1978 r.,) czy filmy o konfliktach społecznych, jak nagrodzona w 1977 roku drugim „Złotym Lajkonikiem” „Zapora” i słynne „Robotnice” – „Złoty Lajkonik” z 1981 roku – przejmujący portret kobiet pracujących w Zakładach Przemysłu Lniarskiego w Krośnie. Warto wspomnieć, że film ten pokazywany był poza konkursem na MFF w Oberhausen, a mimo to otrzymał kilka nagród, m.in. nagrodę FIPRESCI i nagrodę jury katolickiego.

Film ten reprezentuje wyraźny nurt w twórczości Kamieńskiej, który można określić jako „kobiecy”. Już w debiutanckim „Dzień dobry dzieci” sportretowała wiejską nauczycielkę, a w „Następnym punkcie programu” nagrodzonym Srebrnym Lajkonikiem w 1978 wiejską aktywistkę ze wsi Chołowianki. Najbardziej poruszającym filmem z tej grupy jest „Dzień za dniem” z 1988 roku, najczęściej nagradzany film Ireny Kamieńskiej. Opowieść o siostrach bliźniaczkach wyniszczonych przez lata ciężkiej fizycznej pracy otrzymała nagrody na festiwalach w Krakowie, w Oberhausen, Paryżu, Clermont-Ferrand.

Zupełnie inny portret kobiet znaleźć można w filmie Kamieńskiej „Misjonarki miłości” z 1991 roku o siostrach ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Miłości”. Podobnie jak w debiucie Kamieńskiej, uwaga reżyser koncentruje się na kobietach mocnych, zdeterminowanych, wierzących w sens swoich działań.

„Misjonarki miłości” należą jednocześnie do późnego nurtu w twórczości Kamieńskiej z lat 90-tych, filmów o tematyce religijnej, o człowieku wierzącym. W 1996 roku zrealizowała „Kościół na górze Syjon”, a w 2002 swój ostatni film – „Powołanie”. Warto wspomnieć również dwa dokumenty z 1992 roku: „Głosy z daleka” - wspomnienia Polaków zesłanych w czasie ostatniej wojny do Kazachstanu oraz charakterystyczną dla początku lat 90-tych, z tego samego roku „Mgłę”, czyli próbę ukazania mentalności ludzi ukształtowanych przez PRL, bezradnych wobec zachodzących w Polsce przemian.

Irena Kamieńska otrzymała w 2009 roku Nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich za wybitne osiągnięcia artystyczne.