Jan Lenica

Reżyser, scenarzysta i scenograf filmów animowanych oraz aktorskich, artysta-plastyk. Członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Uznawany powszechnie za ojca współczesnej polskiej animacji oraz współtwórcę Polskiej Szkoły Plakatu. Od dziecka przejawiał inklinacje artystyczne, ukończył średnią szkołę muzyczną w klasie fortepianu, a później studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (1952 r.). Terminował w pracowni malarskiej ojca, debiutując rysunkami satyrycznymi w tygodniku „Szpilki”.
W 1954 roku został asystentem w katedrze plakatu warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, a od 1957 zaczął realizować filmy animowane. Pierwsze trzy zostały okrzyknięte punktem przełomowym w historii polskiej animacji. Ukazano w nich, że forma ta nie nadaje się jedynie na użytek dziecięcy, lecz także da się ją wykorzystać w służbie filozofii, polityki, estetyki, jak i własnej wyobraźni.
Na początku swojej kariery Lenica stosował technikę „wycinankową”, ale dosyć szybko rozwinął wachlarz środków artystycznych, w tym zaczął kręcić filmy z aktorami unieruchomionymi na fotografiach. Artysta ten mocno inspirował się różnymi kulturowymi mitami oraz kliszami, często nawiązywał do klasycznych osobowości kina czy świata sztuki, zagłębiał się w oparach surrealizmu bądź humorystycznej ironii. Potrafił także kręcić filmy całkowicie poważne, inspirował się prozą Schulza, Gombrowicza, Mrożka czy Ionesco.
Zrealizowany w 1957 roku „Był sobie raz”, a także późniejszy „Dom” (1958 r.), zapoczątkowały nurt autorski w kinie animowanym, jednak Lenica niemalże od początku kariery miał problemy z cenzurą. W 1963 roku reżyser wyjechał zagranicę i zaczął tworzyć we Francji, Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Nie uważał się za emigranta, lecz nigdy już nie wrócił na stałe do Polski. Wykładał na Uniwersytecie Harvarda, kierował także Katedrą Filmu Animowanego na Uniwersytecie w Kassel. Jego twórczość plastyczna doczekała się nagród na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie oraz na MFF w Karlovych Varach. W berlińskim Hochschule der Künste był profesorem plakatu.
W 1999 roku Jan Lenica doczekał się Nagrody Smoka Smoków za Całokształt Twórczości, przyznawanej przez Festiwal Filmów Krótkometrażowych w Krakowie. Zmarł w Berlinie w 2001 roku, pozostawiając po sobie wielką spuściznę artystyczną i wielu „uczniów”.