Stanley Kubrick

Amerykański reżyser, scenarzysta i producent. Już jako nastolatek publikował swoje zdjęcia na łamach magazynu „Look”. W 1950 zadebiutował jako reżyser filmem dokumentalnym „Dzień walki”, zrealizowanym w warunkach amatorskich i sprzedanym profesjonalnemu dystrybutorowi. Pierwsze filmy fabularne, „Strach i pragnienie” (1953) oraz „Pocałunek mordercy” (1955), powstały za pożyczone pieniądze, Kubrick napisał scenariusz, reżyserował, kręcił zdjęcia i dokonał montażu. Filmem, który zadecydował o pozycji Kubricka w kinie światowym, były wyprodukowane przez Kirka Douglasa antywojenne „Ścieżki chwały” (1957). Także Douglas wymusił na producentach powierzenie Kubrickowi reżyserii superprodukcji „Spartakus” (1960), po rezygnacji Anthony Manna. W 1961 reżyser zamieszkał w Wielkiej Brytanii, gdzie mógł nakręcić ekranizację zakazanej w USA powieści Vladimira Nabokova „Lolita” (1962), a także antywojenną groteskę „Dr Strangelove, czyli jak przestałem się bać i pokochałem bombę” (1964). Przełomowym dziełem w dorobku Kubricka okazał się film „2001: Odyseja kosmiczna” (1968) – kamień milowy w rozwoju filmowego science fiction, niemal psychodeliczne doświadczenie wzmocnione efektami specjalnymi, które przyniosły twórcy Oscara i drugą z czterech nominacji za reżyserię. Cieszący się opinią perfekcjonisty, który dąży do nakręcenia po jednym doskonałym filmie w każdym gatunku, Kubrick zdawał się realizować ten zamiar, przedstawiając kolejno: political fiction „Mechaniczna pomarańcza” (1971), widowisko kostiumowe „Barry Lyndon” (1975, nagroda BAFTA za reżyserię), horror „Lśnienie” (1980), film wojenny „Full Metal Jacket” (1987), wreszcie – po kilkunastoletniej przerwie – melodramat „Oczy szeroko zamknięte” (1999). Hołubiony przez Kubricka projekt filmu o sztucznej inteligencji przejął Steven Spielberg, realizując dedykowany reżyserowi film „A.I. Sztuczna inteligencja” (2001).