Casablanca

Rok 1939, początek II wojny światowej. Opanowana przez Niemców i francuskich kolaborantów marokańska Casablanca jest prawdziwym kulturowym tyglem. Przyjeżdżają tu ludzie z całej Europy, chcąc dostać się do Lizbony, by z kolei stamtąd uciec przed okrucieństwami wojny do Ameryki. Sytuacja wcale jednak nie jest prosta, bowiem potrzebna jest do tego specjalna wiza, której koszt na czarnym rynku osiąga zawrotne sumy. Wiele z tych ciemnych „interesów” załatwianych jest podczas wieczornych spotkań w ekskluzywnym klubie prowadzonym przez amerykańskiego emigranta Ricka. W myśl zasady, by w nic się nie angażować, mężczyzna prowadzi spokojny żywot z dala od polityki, w zgodzie z komendantem policji, kapitanem Renaultem, któremu od czasu do czasu daje „obłowić się” podczas gry w ruletkę. Sytuacja zmienia się diametralnie z chwilą, gdy próg klubu przekracza znany oportunista Victor Laszlo, a u jego boku piękna Ilsa Lund. Para ma nadzieję zdobyć tu bezcenne listy przewozowe, do czego z kolei nie chce dopuścić niemiecki major Strasser. Rick znajduje się w trudnym położeniu, wymagającym od niego podjęcia decyzji: czy w myśl swoich zasad nie wychylać się, czy może pomóc kobiecie, która już raz złamała mu serce.

Uhonorowany trzema Oscarami film Michaela Curtiza uchodzi za najbardziej znany melodramat w historii kina. Scenariusz oparty jest na sztuce teatralnej Murraya Burnetta i Joan Alison, do której prawa zostały zakupione za 20 tysięcy dolarów przez Halla Wallisa. Realizacyjnych przymiarek do filmu było sporo. Początkowo reżyserem miał być William Wyler, a w główne role wcielić się mieli George Raft i Michèle Morgan. Z różnych przyczyn, także finansowych, ostatecznie za kamerą stanął wywodzący się z Węgier Michael Curtiz, a przed nią, tworząc chyba najsłynniejszą ekranową parę kochanków: kojarzony wcześniej z rolami gangsterów Humphrey Bogart oraz szwedzka aktorka Ingrid Bergman. Zresztą w ogóle aktorski wymiar „Casablanki” to jeden z jej najsilniejszych punktów, ze świetnym drugim planem w postaci charakterystycznych ról Claude’a Rainsa, Conrada Veidta, Petera Lorre’a czy Dooleya Wilsona. Co może wydawać się nieprawdopodobne z uwagi na wykreowaną w filmie atmosferę marokańskiego miasta, niemal w całości został on nakręcony w studio, co wiązało się z ograniczonym budżetem. Do historii kina obok wielu cytatów przeszła wykonywana przez ekranowego Sama piosenka „As Time Goes By”, stanowiąca leitmotiv filmu Curtiza.