Test pilota Pirxa

Koncern elektroniczny zaczyna produkcję androidów, które mają zastąpić ludzi w kosmosie. UNESCO postanawia je sprawdzić; kontrolerem i dowódcą ma być komandor Pirx. Nie wie, kto z jego załogi jest androidem. W czasie lotu do Saturna próbuje rozszyfrować zagadkę. Kilku ludzi łamie rozkazy kompanii i ujawnia się przed nim. Android aranżuje sytuację, w której zginą ludzie, by wykazać swoją przydatność i przyprowadzić statek na Ziemię. Każdy rozkaz może tylko przyspieszyć katastrofę; dowódca jednak waha się - i ta czysto ludzka ślamazarność ratuje wszystkim życie, kosztem robota. Pirx zostaje po powrocie oskarżony o jego zniszczenie. Trybunał Kosmiczny uniewinnia go. Pirx wraca w góry na przerwany urlop.
Opowiadanie i film są rozważaniem o wyższości ludzi nad robotami. Dzięki grze aktorów udało się przekazać myśl filozoficzną, ale warstwa przygodowa jest papierowa i nijaka. Dużo w tym winy nieprzekonującej scenografii.