Szabla od komendanta

Lata siedemdziesiąte. Czwórka chłopskich weteranów wojny polsko-bolszewickiej z 1920 roku mieszka w tej samej wsi. Jeden z nich, Jakubek, stracił w tamtej wojnie narzeczoną i chociaż później się ożenił, wciąż tęskni za pierwszą miłością. Jest już od lat ludowcem i ma dorosłego syna Janeczka. Ale Janeczek nie ma śmiałości do kobiet, więc jego ojciec ma nikłą nadzieję na przedłużenie rodu. Jakubek chciałby już wreszcie umrzeć i połączyć się z ukochaną. Któregoś dnia w wojskowym stroju i z szablą otrzymaną od komendanta Piłsudskiego u boku próbuje dosiąść konia. Niespodziewanie umiera i trafia do chłopskiego raju. Niestety, nie zostaje wpuszczony z szablą. Sarn komendant Piłsudski odsyła go na ziemię, aby przekazał wnukowi pamiątkową broń. Zdesperowany Jakubek postanawia ożenić nieśmiałego syna. Po naradzie z przyjaciółmi próbuje go wyswatać z dorodną Hanką. Janeczkowi podoba się jednak skromna nauczycielka Marianna. Pomimo wysiłków czterech staruszków nie chce zainteresować się wiejską pięknością. W końcu zostaje mężem Marianny i ojcem dziewczynki. Mijają lata, a Jakubek nie może doczekać się wnuka. Wreszcie zostawia szablę wnuczce i pewnego letniego popołudnia umiera po raz drugi. Tym razem wkracza do raju jako przystojny, młody legionista i na zawsze łączy się z ukochaną.
Film utrzymany w tonacji ludowej ballady. Z delikatną ironią i wyrozumiałością kruszy polskie mity narodowe: legionów Piłsudskiego i kombatanckich tradycji niepodległościowych.