Buntownik bez powodu

Nastoletni Jim Stark nigdzie nie może zagrzać miejsca na dłużej. Rodzice, którzy traktują ciągłe przeprowadzki jako remedium na kłopoty syna, kompletnie go nie rozumieją. Jim jest typem wrażliwca, poszukującym autorytetu outsiderem. Choć bardzo by chciał, nie znajduje go u ojca, całkowicie zdominowanego przez żonę, a matkę chłopaka. Stąd nieustanne problemy, w jakie wikła się bohater. Zaczyna się od niegroźnej alkoholowej libacji, w wyniku której trafia na komisariat. Tam po raz pierwszy, choć jeszcze niczego nieświadomy, spotyka swoich przyszłych kompanów – Judy i Platona, których również na posterunek policji zawiodło rozczarowanie wynikające z generacyjnego konfliktu. Poważniejsze problemy pojawiają się w liceum, gdzie jako „nowy” Jim nie ma lekko. Scysja pod planetarium z bandą Buzza swój finisz znajduje w nocnej grze w tzw. cykora, kiedy to jadąc samochodem w kierunku stromego klifu, w ostatniej chwili należy z auta wyskoczyć, a przegrywa ten, kto uczyni to pierwszy. Dochodzi do wypadku, w wyniku którego Buzz spada w przepaść i ginie na miejscu. Jego kompani winą za tę sytuację obarczają Jima, który wraz z Judy i Platonem ukrywa się w starym, opuszczonym domu.

Film Nicholasa Raya to jeden z bardziej przejmujących obrazów podejmujących kwestię młodzieżowych problemów, których źródłem jest niezrozumienie i frustracja wynikające z konfliktu pokoleń. Wątek outsidera, człowieka nieprzystosowanego do otaczającej go rzeczywistości, amerykański reżyser uczynił zresztą jednym z ważniejszych motywów całej swojej twórczości. Ray bardzo rzetelnie przygotowywał się do realizacji tego projektu, który początkowo miał być oparty na pracy doktora Roberta Lindera, poświęconej przestępczości wśród młodzieży. „Buntownik bez powodu” poszedł jednak w nieco inną stronę, skupiając się przede wszystkim na egzystencjalnych dramatach bohaterów, przedstawionych tu jako wrażliwi, nierozumiani romantycy. Kult dotyczący filmu opiera się przede wszystkim na osobie wcielającego się w rolę Jima Starka Jamesa Deana, którego biografia dość mocno korespondowała z odgrywaną postacią. Dla Deana, ogromnego aktorskiego talentu, był to niestety ostatni ukończony film, bowiem niespełna rok po zakończeniu zdjęć zginął śmiercią tragiczną za kierownicą swojego sportowego porsche.