Grobowiec świetlików

Rok 1945. II wojna światowa zmierza ku końcowi. Japonia nękana jest nieustającymi lotniczymi bombardowaniami. Jedno z nich zbiera krwawe żniwo na Kobe, gdzie w wyniku odniesionych ran ginie matka 14-letniego Seity i jego młodszej siostry Setsuko. Osierocone rodzeństwo (ojciec służy w japońskiej flocie) bez dachu nad głową i żadnych środków do życia szuka pomocy, udając się do najbliższej rodziny. Seita i Setsuko przygarnięci zostają przez ciotkę, jednak z każdym kolejnym dniem i pogarszającymi się wskutek wyniszczającej wojny warunkami bliscy dają im odczuć, że tak naprawdę są ciężarem i ich obecność nie jest mile widziana. Rodzeństwo odchodzi, decydując się zamieszkać w opuszczonym schronie na zboczu niewielkiego wzniesienia. Początkowy entuzjazm szybko ustępuje miejsca bezradności i poczuciu beznadziei, związanym z niemożnością zaspokojenia podstawowych potrzeb. Niedożywiona dziewczynka choruje i mimo desperackich działań Seity umiera. Chłopiec, który stracił wszystkich bliskich, opuszcza to miejsce pogodzony z własnym losem.

Wstrząsająca animacja Isao Takahaty oparta jest na autobiograficznej powieści Akiyuki Nosaki. „Grobowiec świetlików”, posługując się niewinną formą kojarzącą się wielu z fantazyjnymi filmami Hayao Miyazakiego, podejmuje problem wojennego dramatu. I to ze szczególnie przejmującej perspektywy, gdyż widziany jest on oczami próbujących przetrwać w bombardowanym Kobe dzieci. Pomimo że wszystko dookoła nich zamienia się w zgliszcza, a na horyzoncie nie widać niczego, co miałoby wskazywać, że będzie lepiej, starają się one nie tracić pogody ducha, funkcjonując niejako obok tego całego dramatu. To właśnie w filmie uderza najbardziej. Japoński twórca do oddania wojennej gehenny nie potrzebuje wcale lansowanych przez kino głównego nurtu heroicznych opowieści, a całą tragedię, jaką niesie za sobą globalny konflikt zbrojny, lokuje w skromnej, kameralnej wręcz historii. Takiej, która porusza najbardziej. „Grobowiec świetlików” to prawdziwe arcydzieło japońskiej animacji.