Nafta

W pobliżu wiosek Powrozy i Nieczulica na Pomorzu rozpoczęto wiercenia geologiczne. Pewnego ranka nafciarze znajdują nad brzegiem morza pobitego Szymka Surmacza. Mieszka w Nieczulicy, jest biednym chłopcem bez ziemi i bez zawodu, zakochanym z wzajemnością w Baśce, córce jednego z gospodarzy. Rodzice sprzeciwiają się tej znajomości, chcą wydać dziewczynę za zamożnego leśnika Józefa. To właśnie on pobił Szymka. Kierownik kopalni przyjmuje Surmacza do pracy. Baśka ucieka z domu, zawierają związek małżeński wbrew woli rodziców, mieszkają w budce koło terenu wierceń. Praca pochłania Szymka, który pragnie nauczyć się zawodu, Baśka czuje się coraz bardziej osamotniona. Powraca do domu. Kiedy jednak ekipa geologiczna rusza dalej, a wraz z nimi Szymek - Baśka odjeżdża z mężem.
Portret psychologiczny młodego chłopca, zrywającego więzi z dawnym wiejskim środowiskiem, szukającego pracy i zawodu. Nieschematyczne ukazanie procesu awansu społecznego, który był udziałem dziesiątków tysięcy.