Motyl i skafander

Jean-Do ma 43 lata, jest popularnym dziennikarzem i wydawcą magazynu „Elle”, jedno z wydawnictw proponuje mu umowę na książkę, ale on zwleka z podpisaniem umowy. W pewnej chwili wszystko przestaje być ważne – w wyniku nieoczekiwanego wylewu Jean-Do ulega niemal całkowitemu paraliżowi: może ruszać jedynie lewą powieką. Ale jego umysł zachował całkowitą świeżość. Zajmujące się jego rehabilitacją lekarki nawiązują z nim kontakt: poruszając powieką mężczyzna może wysyłać komunikaty, a nawet prowadzić dialog. Chory dostrzega w tym swoją szansę – mrugając okiem pisze książkę: o sobie, swoim burzliwym życiu, które wymaga uporządkowania, wreszcie o umyśle lekkim jak motyl, uwięziony w ciężkich bezwładnym ciele niczym w kombinezonie nurka głębinowego.

Jean-Dominic Bauby był postacią autentyczną – redaktorem naczelnym „Elle”, który choć uległ paraliżowi, wydał swoją autobiografię „Skafander i motyl”, która stała się bestsellerem w wielu krajach świata, także w Polsce. Film na jej motywach nakręcił Julian Schnabel – filmowiec i malarz, autor m.in. filmowej biografii twórcy graffiti Basquiata. „Motyl i skafander” (zmiana tytułu filmu w stosunku do tytułu książki jest decyzją dystrybutora) jest niezwykła pochwałą życia, ale przede wszystkim – hartu duchu i potęgi ludzkiego umysłu. Z jednej strony to zasługa scenarzysty, Ronalda Harwooda, z drugiej – sugestywnych zdjęć Janusza Kamińskiego, który przyjął perspektywę przykutego do łóżka bohatera, postrzegającego świat tylko jednym okiem i pozbawionego możliwości szybkiego reagowania na zachodzące wokół niego zmiany. A przecież nawet w tej krańcowej sytuacji pozostaje pełnowartościowym i wrażliwym człowiekiem. Film otrzymał w Cannes nagrody za reżyserię i zdjęcia, był nominowany do Oscara w czterech kategoriach, otrzymał nagrodę BAFTA za scenariusz oraz Cesary za montaż i kreację Mathieu Amalrica w roli Jean-Do.