Dlaczego Zamość...

W 1580 roku Jan Zamoyski, kanclerz wielki koronny, wydał akt lokacji miasta. Nadał mu nazwę Zamość. Potem kolejni ordynaci, wśród których również byli Janowie, także kanclerze wielcy koronni, rozwijali to miasto, czyniąc go jednym z najpiękniejszych w kraju. A obecny, szesnasty ordynat, senator Jan Zamojski, ufundował Muzeum Skarbca, gdzie można poznać przeszłość Zamościa i spoglądające z portretów twarze członków rodu Zamoyskich - światłego i wielce zasłużonego dla kraju. Zamość coś w sobie ma. Choć był stolicą województwa, jest przecież niewielkim miastem, do tego - co tu kryć - na dalekiej prowincji. A jednak ludzie z niego nie uciekają, a ci, którzy jednak wyjechali, czują się z nim nadal związani. Okazuje się, że z dala od wielkich centrów kultury z powodzeniem można kulturę tworzyć, także w niewielkich miejscowościach, w swojej małej ojczyźnie, i nawet przyciągać do niej innych, z różnych stron. Leszek Łojewski jest konserwatorem - to on odnowił zniszczone portrety ordynatów Zamoyskich. Maria Matuszewska urodziła się w ratuszu, gdzie przed wojną były prywatne mieszkania, ale napisała książkę "Miniony czas ulicy Browarnej", o jednej z najbiedniejszych ulic w mieście, i tak dała początek "Klubowi browarników", którzy wiedzeni wspomnieniami zjeżdżają się co dwa lata. Paweł Dudziński, nawiązując do idei Teatru Ubogiego Grotowskiego, blisko 15 lat temu założył Teatr Performer. Krzysztof Obst powołał do życia Zespół Muzyki Dawnej, w którym gra zamojska młodzież. Jego siostra Jola stworzyła zespół ludowy. A trzeci z rodzeństwa, Grzegorz - Stowarzyszenie Jazzowe, Klub Jazzowy im. Mieczysława Kosza i Festiwal Jazz na Kresach. Waldemar Zakrzewski prowadzi teatr, w którym od 1962 roku grają kolejne roczniki uczniów zamojskich szkół średnich. Stanisław Pasieczny, urodzony pod Zamościem, kieruje Galerią Sztuki Współczesnej, w której wystawia blisko 50 osób, w tym wielu absolwentów miejscowego liceum sztuk plastycznych. Jan Sztern jest poetą. Wyjechał z Zamościa w 1939 roku na Wschód. Tułał się po ZSRR. W 1994 roku wrócił do rodzinnego miasta. Martin Panosik natomiast jest zamościaninem "nabytym". Tu skończył szkołę, kiedy rodzice przenieśli się do stolicy województwa z Hrubieszowa. Potem był dziennikarzem lokalnej stacji radiowej i nie chce szukać innych szans gdzieś w Polsce. Wszyscy opowiadają w filmie o swoim życiu, o tym, co robią i o swoich związkach z miastem. Słuchając ich można znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego wybrali Zamość jako miejsce życia i pracy.