Młyn na nowo

Tadeusz Pałka (rocznik 1942), absolwent Wydziału Psychologii UW i Wydziału Reżyserii łódzkiej filmówki, w 1980 roku zrealizował dokument "Młyn" - o rolnikach ze wsi Wilków niedaleko Kazimierza Dolnego, gdzie reżyser się urodził. Mieszkańcy wioski mówili o swojej sytuacji życiowej, o ciężkiej pracy na roli. Po 26 latach Tadeusz Pałka wraca do swoich bohaterów, chce sprawdzić, jak się zmieniło życie na wsi, czy wolna Polska odmieniła ich los, co myślą o czasach współczesnych, jakie jest ich spojrzenie na dzisiejszą rzeczywistość, czy udało się im zrealizować plany i marzenia? Stare zdjęcia pomogły autorowi dokumentu dotrzeć do osób, które wówczas wypowiadały się przed kamerą, ale niektórzy z nich, niestety, już nie żyją. Jeden z rozmówców miał wtedy 21 lat i głowę pełną marzeń, chciał się wyrwać w świat, narzekał na życie na wsi, marazm i brak rozrywek. A jednak pozostał na gospodarstwie, które dziś pozwala mu utrzymać całą rodzinę rodzinę. Udało mu się zrealizować też marzenia. Jest instruktorem piłki nożnej, szkoli młodzież. Swój czas umiejętnie dzieli między ciężką pracę na roli i treningi. Efektem jego wysiłku i wielkiej pasji są liczne nagrody i puchary zdobyte przez młodych ludzi za czołowe miejsca w piłkarskich rozgrywkach w powiecie i województwie. W 1980 roku w Gdańsku podpisano porozumienia sierpniowe, w tym samym roku w listopadzie odbyło się spotkanie w remizie w Wilkowie. Miejscowi rolnicy wylewali przed kamerą swoje żale. Wiele się wtedy mówiło o fatalnej sytuacji na wsi, o braku perspektyw dla małych gospodarstw, o niedostępnej paszy dla zwierząt i gigantycznych kolejkach po węgiel. Rolnictwo to był najcięższy kawałek chleba, a rolnik czuł się poniżany, okłamywany przez rząd nierealnymi obietnicami. Wypowiadającą się przed kamerą panią Sabinę zła sytuacja gospodarcza kraju zmusiła do emigracji. Nie mając możliwości rozwoju, zlikwidowała hodowlę bydła. Po dwóch latach od listopadowego spotkania w remizie wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie przebywa do dziś. Pomaga synom, którzy w rodzinnej wsi Wilków wznieśli okazały dom górujący nad chylącymi się ku upadkowi gospodarstwami. W Wilkowie bieda aż piszczy, choć jest tu dużo dobrej ziemi, a liczne sady są pełne dorodnych i najsmaczniejszych w świecie jabłek, rośnie tu także 1/3 uprawianego w Polsce chmielu. Właściciele małych gospodarstw są źli i rozgoryczeni, skarżą się na swoje ciężkie życie, zupełnie jak przed laty. Kiedyś sklepowe półki świeciły pustkami, były pieniądze, ale nie można było nic kupić. Dziś towaru jest w bród, za to w portfelach pusto. Gdyby nie zapomogi, zasiłki, renty i emerytury rodziców oraz dziadków młodsze pokolenie nie miałoby z czego wyżyć na wsi. Pan Bolesław swoje ponadsześciohektarowe gospodarstwo przekazał córce, która gospodarzy wraz z mężem. Ona również narzeka - żyją od jednego kredytu do drugiego. Małe gospodarstwa, jakich jest większość na terenie gminy Wilków, są skazane na zagładę. Cenę za przemiany jeszcze raz płacą więc najbiedniejsi.