Kim pan był Panie Ministrze

W pierwszych dniach sierpnia 1914 roku Józef Beck stawił się na krakowskich Oleandrach, w punkcie zbornym przyszłych legionistów. Potem walczył, awansował, był odznaczany za dzielność. We Lwowie pracował w konspiracyjnej POW, w Orle dowodził utworzonym w Rosji polskim pułkiem. W Lublinie na rozkaz pułkownika Rydza-Śmigłego formował baterię artylerii konnej do walk na Wschodzie. Już w odrodzonej Polsce w 1919 roku na zlecenie marszałka Piłsudskiego wykonał kilka niełatwych zadań o charakterze politycznym, a w końcu przyjął funkcję attach# wojskowego w Paryżu. Wkrótce po jego przybyciu do Francji tamtejsza prasa doniosła, że Becka przyłapano na przejęciu pewnego tajnego dokumentu wojskowego. Przypomniano w tym kontekscie, że w czasie wojny wysługiwał się Austriakom. Wrócił do kraju. Jakiś czas pracował jako buchalter bankowy, lecz konsekwentnie, krok po kroku, zmierzał ku szczytom kariery. Wspierał go w tym sam Józef Piłsudski, który w 1926 roku uczynił go szefem swego gabinetu. 2 listopada 1932 roku, właśnie z woli marszałka, Józef Beck został ministrem spraw zagranicznych. Przypadło mu kierować polską polityką zagraniczną w okresie, w którym - zdaniem wielu historyków - działania te nazwać by można "tańcem na linie". Jeździł do Moskwy i do Berlina. Usiłował prowadzić politykę równowagi. To przysparzało mu wrogów. Jak pisał Cat-Mackiewicz, we Francji nazywano go sługą Niemiec i najmitą, w Anglii określano Mefistofelesem polityki europejskiej, w Polsce był bardzo niepopularny, znienawidzony i przez opozycję, i przez sfery rządowe. Rozpuszczano o nim oszczercze plotki, obrzucano najgorszymi oskarżeniami. Ile w tych oskarżeniach było prawdy? Nigdy tego do końca nie wyjaśniono. I sprawy te ciągnęły się za Józefem Beckiem przez całe życie, a także po śmierci. W przedwojennej Polsce nie było chyba drugiego polityka, którego by tak bezlitośnie obciążano odpowiedzialnością za wszystko co najgorsze w dwudziestoleciu. W PRL propaganda urobiła mu opinię sprzedawczyka i nieudacznego dyplomaty. Kim w końcu był naprawdę? Jakie były jego polityczne plany i zamierzenia? W jakim stopniu zawinił wrześniowej klęsce? Czy rzeczywiście mógł zapobiec tak tragicznemu dla Polski biegowi wypadków? Marian Kubera próbuje swoim filmem choćby częściowo odpowiedzieć na te pytania. Przywołuje dokumenty, przypomina fakty z międzywojennych dziejów Polski, cytuje autobiograficzną książkę Becka "Ostatni raport", odtwarza archiwalne nagrania wspomnień Melchiora Wańkowicza, Kazimierza Krasickiego i Jana Meysztowicza, cytuje opinie Cata-Mackiewicza, francuskiego ambasadora Leona Noela, Eugeniusza Kwiatkowskiego, Macieja Rataja i Marii Dąbrowskiej, przytacza wypowiedzi dr Janusza Osicy. Słowa uzupełnia dziesiątkami archiwalnych zdjęć, mapami i ujęciami inscenizowanymi. Emisję filmu poprzedzi rozmowa autora filmu i historyków, którzy przybliżą postać ministra i spróbują wyjaśnić, czy rzeczywiście Józef Beck zasłużył na to, by podtrzymywać negatywną legendę, jaką obrósł.