9 kompania

Afganistan, koniec lat 80. Kolejny rok wyniszczającego konfliktu zbrojnego. Po morderczym szkoleniu pod okiem sadystycznego dowódcy Dygały na front trafia grupa niedoświadczonych radzieckich kadetów. Mają oni stanowić uzupełnienie 9. Kompanii Desantowej Armii Czerwonej. Już pierwsze chwile w Afganie (jak sami określają wrogi kraj) nie wróżą nic dobrego, bowiem na ich oczach zestrzelony zostaje samolot, na pokładzie którego znajdowali się żołnierze kończący misję i wracający właśnie do domu. Po krótkiej aklimatyzacji oraz przyzwyczajeniu się do panujących warunków 9. Kompania otrzymuje zadanie bojowe. Polega ono na obronie i utrzymaniu strategicznego punktu, jakim jest Wzgórze 3234, co ma umożliwić przeprowadzenie pobliskimi drogami radzieckiego konwoju. Misja, która początkowo idzie zgodnie z planem, wkrótce przemienia się w prawdziwe piekło. Kompania zaatakowana zostaje przez będących w znacznej liczebnej przewadze Mudżahedinów, nazywanych przez żołnierzy „duchami”. Natarcie co prawda zostaje odparte, ale straty w ludziach są ogromne. Co gorsza, zupełnie niepotrzebne, bowiem po zmianie planów wzgórze przestało mieć jakiekolwiek znaczenie militarne.

Rozmach opartego na autentycznych wydarzeniach filmu Fiodora Bondarczuka czyni go flagową produkcją kina rosyjskiego ostatnich lat, nawiązującą do wojennych dramatów realizowanych przez jego ojca Siergieja pod koniec lat 50. i w latach 60. Choć trudno porównywać budżety, „9. kompania” zarówno pod względem przygotowań (w scenach militarnych wzięło udział prawie 2000 statystów), sposobu obrazowania, jak i schematu fabularnego zrobiona jest na modłę amerykańską, a najbliżej jej chyba do „Full Metal Jacket” (1987) Stanleya Kubricka. Bondarczuk w bardzo realistyczny sposób ukazując okrucieństwo wojny, pokazuje zarazem jej bezsens brutalnie skwitowany przez jedynego ocalałego w epilogu filmu. „Nie wiedzieliśmy, że za dwa lata zniknie mocarstwo, w którego imieniu walczyliśmy" – mówi. Film, choć pobił wszelkie rekordy kasowe w Rosji i zgłoszony został jako krajowy kandydat do Oscara, wzbudził niemałe kontrowersje. Podstawowym argumentem, jaki przeciwko niemu wysuwano, był fakt poważnych przeinaczeń historycznych, jakich w swoim obrazie dopuścił się Bondarczuk. Nie przeszkodziło to jednak w uhonorowaniu go Złotym Orłem przez Rosyjską Akademię Sztuki Filmowej.