Matka Nieznanego Żołnierza

Film otrzymał Grand Prix (Wydarzenie NURT 2000) i nagrodę publiczności na VI Ogólnopolskim Niezależnym Przeglądzie Form Dokumentalnych w Kielcach oraz główną nagrodę na Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu" w 2000 roku. Na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej "Prowincjonalia 2001" we Wrześni nagrodzono go statuetką Jańcia Wodnika za najlepszy dokument. Szturm Groznego przeprowadzono wedle sprawdzonych wzorów Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Mechanicy zapuścili motory i pancerna kolumna z rykiem i chrzęstem wjechała w spustoszone artyleryjską nawałą miasto. Czołgi wysforowały się do przodu, zostawiając daleko w tyle piechotę na transporterach opancerzonych. Załogi kolosów szybko straciły orientację w labiryncie ulic, uliczek, placów i wszechobecnych ruin. Czołgi zwolniły biegu. I wtedy rozpętało się piekło. Obrońcy rozpoczęli ostrzał z granatników przeciwpancernych. Prawie każdy pocisk trafiał w unieruchomione cele, niemal każda głowica przebijała boczne ściany wież i kadłubów stalowych potworów. Płonęło paliwo, magazyny amunicyjne eksplodowały z ogłuszającym hukiem. Przyciśnięta gęstym ogniem do ziemi piechota nie mogła przyjść z pomocą masakrowanym czołgistom. Sama rozpaczliwie walczyła o życie. Na próżno. Źle wyszkoleni i fatalnie dowodzeni żołnierze szukali ocalenia w ucieczce, ginąc od strzałów w plecy, bądź składali broń oddając się w ręce "czeczeńskich bandytów". W Rostowie nad Donem na kolejowej bocznicy stoi pilnie strzeżony obiekt - długi skład wagonów chłodni, wypełnionych setkami niezidentyfikowanych ciał. Do owego makabrycznego pociągu - widma pielgrzymują matki zaginionych w akcji żołnierzy rosyjskich. Nieszczęsne kobiety odbyły już daleką drogę, wydeptały ścieżki do wszelkich możliwych dowództw, sztabów, rejonowych komend, wojskowych szpitali i kostnic. Bezskutecznie. Armia ma ważniejsze zadania niż poszukiwanie i ewidencjonowanie poległych. Biurokraci w mundurach ograniczają się do wysłania rodzinie lakonicznego zawiadomienia o śmierci lub zaginięciu żołnierza. Ale matkom to nie wystarcza. Z niesamowitą siłą i uporem walczą o swoje dzieci. Zabiegają o identyfikację i godny pochówek zwłok. Prowadzą poszukiwania na własną rękę, wypytują kolegów synów służących z nimi w tych samych jednostkach, przemierzają ogarniętą wojną Czeczenię, odwiedzając pola bitew. Wreszcie stają przed straszliwym składem na bocznicy w Rostowie. Gdy i tutaj nie zyskają odpowiedzi na dręczące je pytania, szukają dalej. Dokumentalna opowieść o matkach nieznanych żołnierzy jest wstrząsającym świadectwem braku poszanowania ludzkiej godności we współczesnym wojsku rosyjskim, zimnej obojętności wobec nieszczęścia, rozkładu i wszechobecnej korupcji. Młodzi chłopcy, poborowi i ochotnicy, po krótkim przeszkoleniu kierowani są na pole okrutnej, przeciwpartyzanckiej walki. Są zupełnie nieprzygotowani do stawienia czoła frontowym wyzwaniom. Cierpią głód, poniewierani są na każdym kroku przez własną kadrę dowódczą. Z ich listów pisanych do domu, często jedynych i zarazem ostatnich, przebija gorzkie rozczarowanie - efekt konfrontacji młodzieńczych wyobrażeń o bitewnej przygodzie z brutalną rzeczywistością wojny.