Drogi pośród nocy

Jesienią 1943 r. na terenie Generalnej Guberni oddział niemieckich żołnierzy stacjonuje w majątku ziemskim należącym do hrabiny Elżbiety. Wśród oficerów jest m.in. kapitan Friedrich von Odenthal, wyrafinowany miłośnik sztuki i literatury. Okazuje zainteresowanie właścicielce majątku, z którą łączy go wiele wspólnego: to samo pochodzenie, umiłowanie muzyki i poezji, marzycielska, wrażliwa natura. Ale młoda kobieta odrzuca miłość Friedricha, stroni nawet od rozmowy, widząc w nim przede wszystkim najeźdźcę i okupanta. Nie pojmuje jego milczącej zgody na egzekucje dokonywane na polskich partyzantach, na dokonywane przez niemieckich żołnierzy grabieże i zniszczenia, na fakt aresztowania przez Gestapo Amadea - żydowskiego intelektualisty, uciekiniera, który schronił się we dworze i z którym kapitan nawet się zaprzyjaźnił. Być może, gdyby nie wojna, także Elżbieta zaprzyjaźniłaby się z Friedrichem, może zdołałaby odwzajemnić uczucie przystojnego oficera. W wojennej rzeczywistości Elżbieta, gorąca patriotka, postanawia wykorzystać naiwność i uczucie Friedricha i posłużyć się nim, by pomóc partyzantom, do których przyłączył się także jej mąż. Friedrich otrzymuje rozkaz wyjazdu na front wschodni. Przed wyjazdem wręcza Elżbiecie list i prosi, by otworzyła go dopiero na wieść o jego śmierci.
Krzysztof Zanussi nazwał "Drogi pośród nocy", oparte na autentycznych wydarzeniach, filmem o konformizmie. Konformistą jest Friedrich, który - choć nie ma w sobie nic z nacjonalisty i rasisty, jak jego kuzyn Hans, noszący z przekonaniem i dumą faszystowski mundur - nie potrafi przeciwstawić się okolicznościom, wchodzi w tryby wojennej machiny i przyjmuje narzucone reguły. Wojenne tło, niezbyt precyzyjnie zarysowane, stanowi zresztą tylko pretekst do rozprawienia się z konformizmem jako postawą życiową, niezależnie od okoliczności społecznych, politycznych i historycznych, w jakich się on pojawia. Również klasyczny motyw miłości niemożliwej do spełnienia z powodu przynależności kobiety i mężczyzny do dwóch przeciwnych obozów wzbogacił Zanussi o nowe elementy, tworząc bardzo złożone portrety psychologiczne Elżbiety i Friedricha, pełne sprzeczności, przesycone skrywanym masochizmem, uwikłane w splot kaleczących psychikę uwarunkowań. "Drogi pośród nocy" miały swą premierę jesienią 1979 r.w niemieckiej telewizji WDR, dla której zostały zrealizowane.