Ze snu sen

Nocny tramwaj numer dwanaście sunie cicho przez uśpione miasto. Dookoła panuje mrok. Żółte światła ulicznych latarń rozświetlają unoszące się nad ziemią opary błękitnej mgły. Surrealistyczny nastrój sennej fantasmagorii - jak u Hasa! - potęgują postacie zasiadające w staroświeckim wagonie. Jest wśród nich Felicja z "Jak być kochaną", Kuba z "Pętli" i Józio z "Sanatorium pod Klepsydrą" w złotym hełmie na głowie. Wreszcie tramwaj mija otwierające się z wolna wrota zajezdni. Pasażerów już nie ma. Naprzeciw pustej "dwunastce" wychodzi samotny Wojciech Has. Bohater fabularyzowanego dokumentu urodził się w 1925 roku w Krakowie. Tam też ukończył Akademię Sztuk Pięknych na wydziale malarstwa. On sam jest po prostu Krakowem - mówi o artyście Gustaw Holoubek. Zadebiutował w 1947 roku średniometrażowym obrazem "Harmonia", potem związał się z łódzką Wytwórnią Filmów Oświatowych. Dopiero w 1958 roku powstał pierwszy film fabularny Hasa - "Pętla" według opowiadania Marka Hłaski. W kolejnych latach reżyser nakręcił następne, między innymi:"Pożegnania" na podstawie powieści Stanisława Dygata, "Rozstania", "Jak być kochaną", "Rękopis znaleziony w Saragossie" uhonorowany Nagrodą Specjalną w Cannes, "Szyfry", "Lalka", "Sanatorium pod Klepsydrą" wedle prozy Brunona Schulza, "Osobisty pamiętnik grzesznika". Od 1974 roku Wojciech Has wykładał w łódzkiej szkole filmowej, był także jej rektorem. Na filmowy portret jednego z najwybitniejszych i najciekawszych reżyserów polskich składają się ilustrowane cytatami z filmów artysty wypowiedzi trojga znakomitych aktorów występujących w obrazach mistrza - Barbary Krafftówny, Gustawa Holoubka - zagrał aż w ośmiu filmach - i Jana Nowickiego, a także scenografa Jerzego Skarżyńskiego, który pracował przy kilku realizacjach Hasa. Rolę cicerone po onirycznym świecie kreowanym przez "poetę czasu, przemijania i śmierci" pełni pisarz Piotr Wojciechowski. Na ekranie pojawia się też sam bohater. Parokrotnie, tylko na chwilę, milcząco. Ale dominującą obecność jego osobowości i jego wielkiej sztuki odczuwa każdy widz filmu Adama Kuczyńskiego, od czołówki po napisy końcowe.